Üzeyir Hacıbəyov - Leyli və Məcnun/Birinci pərdə

Vaqe olur mәktәbdәn kәnarә bir ç ә m ә n d ә. M ә c n u n bir kәnarda durub, L e y l i n i n yolunu gözlәyir. Pәrdәdәn qabaq musiqi çalınır, xor vә cәmi әhli-mәclis "Şәbi-hicran" havası oxuyurlar.
 
(M u s i q i)
 
H a m ı (xor)--
 
Şәbi-hicran yanar canım,(2 dәfә)
Tökәr qan çeşmi-giryanım, (2 dәfә)
Oyadar xalqı әfqanım, (1 dәfә)
Qara bәxtim oyanmazmı?! (2 dәfә)
 
(M u s i q i)
 
Güli-rüxsarına qarşu (2 dәfә)
Gözümdәn qanlı axar su, (2 dәfә)
Hәbibim, fәsli-güldür bu, (1 dәfә)
Axar sular bulanmazmı?! (2 dәfә)
 
PӘRDӘ
 
 
(Hamı dağılır, Mәcnun qalır)
 
M u s i q i: mahur-hindi.
 
M ә c n u n--
 
Yandı canım hicr ilә, vәsli-rüxi-yar istәrәm,
Dәrdmәndi-firqәtәm, dәrmani-didar istәrәm.
Bülbüli-zarәm, deyil bihudә әfqan etdiyim,
Qalmışam nalan qәfәs qeydindә, gülzar istәrәm.
 
L e y l i (gәlir, mahur-hindi üstә)--
 
Eşq daminә giriftar olalı zar olubam,
Nә bәladır ki, ona böylә giriftar olubam.
Qüdrәtim yox ki, qılam kimsәyә şәrhi-qәmi-dil,
Öylә kim, arizeyi-hicr ilә bimar olubam.
 
(Musiqi şikәsteyi-fars çalır, M ә c n u n L e y l i y ә yavuqlaşıb oxuyur).
 
M ә c n u n--
 
Gördüm ol xurşidi-hüsnün, ixtiyarım qalmadı,
Sayә tәk bir yerdә durmağa qәrarım qalmadı.
Rahi-eşq içrә mәnә ancaq fәna mәqsud idi,
Şükr kim, mәqsudә yetdim, intizarım qalmadı.
 
L e y l i--
 
Dili-zarimdә nә kim, var bilirsәn, bilirәm,
Yar, hali-dilimi zar bilirsәn, bilirәm,
Mәn, nә hacәt ki, qılım şәrh sәnә hali-dilim,
Dili-zarimdә nә kim, var bilirsәn, bilirәm,
 
(M u s i q i: tәsnif)
 
L e y l i v ә M ә c n u n (bir yerdә)--
 
Ah eylәdiyim sәrvi-xuramanın üçündür, (2 dәfә)
Qan ağladığım qönçeyi-xәndanın üçündür. (2 dәfә)
Sәrgәştәliyim kakili-mücganın ucundan, (1 dәfә)
Aşüftәliyim zülfi-pәrişanın üçündür. (1 dәfә)
 
(M u s i q i: segah)
 
M ә c n u n--
 
Payibәnd oldum sәri-zülfi-pәrişanın görüb,
Nitqdәn düşdüm lәbi-lәli-dirәxşanın görüb.
Oda yandım şәmvәş canım baxıb rüxsarına,
Çәrxә çәkdim dudi-dil sәrvi-xuramanın görüb.
 
L e y l i--
 
Könlüm açılır zülfi-pәrişanını görcәk,
Nitqim tutulur qönçeyi-xәndanını görcәk.
Baxdıqca sәnә qan saçılır didәlәrimdәn,
Bağrım dәlinir navәki-mücganını görcәk.
 
(M u s i q i: segah)
 
M ә c n u n--
 
Qәddin hәlakiyәm, düşә bilmәm әyaqinә,
Bir eşqә düşmüşәm ki, bulunmaz nәhayәti.
Bildim tәriqi-eşq xәtәrnakdır, vәli
Mәn dönmәzәm bu yoldan, ölüm olsa qayәti.
 
L e y l i--
 
Ey hәr tәkәllümüm xәti-sәbzin hekayәti,
Virdim hәmişә mәshәfi-rüxsarın ayәti,
Mәn kim, sәni görәndә gedir әldәn ixtiyar,
Gәlmәz bәyanә möhnәti-eşqin şikayәti,
 
(Bu halda q ı z l a r L e y l i y ә tәrәf gәlib oxuyurlar).
 
(M u s i q i)
 
Q ı z l a r--
 
Nagah olur, Leyli, atan agah (2 dәfә)
Kim, qeyrilә aşina olubsan, ay Leyli! (2 dәfә)
 
(M u s i q i)
 
Layiq deyil, Leyli, sәnә bu üslub, (2 dәfә)
Yaxşı nәzәr eylәsәn yamandır, Leyli! (2 dәfә)
 
(M u s i q i)
 
(L e y l i n i aparırlar, M ә c n u n tәk qalıb, bikef oturur. Bu halda M ә c n u n u n a t a s ı gәlir).
 
M ә c n u n u n a t a s ı (çahargah üstә)--
 
Ey bülbüli-bustani-bidad!
Hali-dilini mәnә bәyan et,
Әsrari-nәhanini әyan et.
Kim aldı әlindәn ixtiyarın?
Kim eylәdi tirә ruzigarın?
Nә seyrdәsәn, sәnә tәlәb nә?
Bu naleyi-zarinә sәbәb nә?
Dәryadә isә sәnә düri-kam,
Sәn söylә, mәn eylәyim sәrәncam.
 
(M u s i q i: çahargah)
 
M ә c n u n--
 
Ey piri-şikәstә hali-naşad,
Tanrıyçün әlimdәn eylәmə dad.
Demә ki, nәdir bu macәralar,
Sәndәn mәnә yetdi bu bәlalar.
Mәn bilmәz idim qәmi-cahanı,
Tәşvişi-zәminü asimanı.
Bilmәzlik ilә xoş idi halım,
Nә hüsnü, nә eşq idi xәyalım.
 
(M ә c n u n u n a n a s ı gәlir vә müxalif üstә oxuyur)
 
M ә c n u n u n a n a s ı--
 
Ey rahәti-canü nuri-didә!
Fәrzәndi-yeganeyi-güzidә!
Sәn sәrvsәn, olmagil giranbar!
Azad ola gör, nә kim giriftar!
Sәn lәlsәn, olmagil sәbüksәng,
Döndәrmә günәş görüb rәvan rәng!
Bizdәn bu nәsihәti qәbul et!
Hәr lәhzә bizi, yetәr, mәlul et!
 
M ә c n u n--
 
Ey ruhi-rәvanım ata, ana!
Kami-dilü canım ata, ana!
Bildim bu işi özümә layiq,
Leyli sәnәmә mәn oldum aşiq.
Sonra olubam bu işdәn agah,
Amma nә deyim, nә söylәyim?
Ah! Yoxdur bu işimdә ixtiyarım,
 
(Çahargaha enir)
 
Әql oldu zәifü, eşq ğalib,
Xatir nigәran, nigari cazib.
 
A t a s ı (çahargah üstә)--
 
Can vermә ğәmi-eşqә ki, eşq afәti-candır.
Eşq afәti-can olduğu mәşhuri-cahandır.
Yaxşı görünür surәti mәhvәşlәrin, әmma
Yaxşı nәzәr etdikdә sәrәncamı yamandır.
Eşq içrә әzab olduğun ondan bilirәm kim,
Hәr kimsә ki, aşiqdir işi ahü fәğandır.
 
(M u s i q i: tәsnif)
 
A t a s ı--
 
Durun gedәk evimizә! (2 dәfә)
 
A n a s ı--
          
Qeysim, Qeysim!... (1 dәfә)
 
M ә c n u n--
 
Ata, ana, eşqin hәvası
Mәni mәcnun edәcәkdir,
Mәni mәcnun edәcәkdir!...
 
(M u s i q i)
 
A t a s ı--
 
Mәn sәnә Leylini gedib, alıb istәrәm, (2 dәfә)
 
A n a s ı--
 
Oglum, oglum!... (1 dәfә)
 
M ә c n u n--
 
Ata, ana, eşqin hәvası
Mәni mәcnun edәcәkdir,
Mәni mәcnun edәcәkdir.
 
(M u s i q i)
 
PӘRDӘ

İkinci pərdə