Uşaqlarda qəbizliyin çarələri

Uşaqlarda qəbizlik ən narahatlıq doğuran hallardan biridir. Bəzən bu hal uzun illər davam edir və çarəsi tapılmır. Uşaqlarda qəbizlik nədən yaranır? Qəbizlik zamanı nə etmək lazımdır? Xalq təbabəti ilə qəbizliyi aradan qaldırmaq mümkündürmü?

e-tibb.az həkim-fitoterapevt Elnur Eldaroğlunun bununla bağlı məqaləsini təqdim edir:

Qəbizlik bağırsağın kifayət qədər boşalmaması, onun fəaliyyətinin ləngiməsi və çətinləşməsi vəziyyətidir. Tibbi-sosial problem olan qəbizlik ailədə və uşaqlarda narahatlıq yaratmaqla yanaşı, həm də uşaq orqanizminin böyümə və inkişafına mənfi təsir göstərir.

Əhali arasında sanitar maarifinin kifayət qədər olmaması, uşaqlarda utancaqlıq hissiyyatı, yaxud uşaq və böyüklərdə bağırsaq boşalmasının normal tezliyi haqqında tam bilgilərin olmaması həkimə edilən müraciətin gecikməsinə səbəb olur.

Normal stul

- 1 yaşa qədər ana südü ilə qidalanan uşaqlarda gündə 7-10 dəfə olur, əlavə qidaya keçdikdən sonra 2-3 dəfə azalır;

–1 yaşa qədər süni qarışıqlarla qidalanan uşaqlarda gün ərzində 2-3 dəfə;

–1-3 yaşlı uşaqlarda həftədə 5-6 dəfə;

–3 yaşdan böyük uşaqlarda gündə 2-3 dəfədən həftədə 3 dəfəyə qədər.

Stulun pozulması

- stulun sayının azalması, yəni 3 yaşa qədər həftədə 6 dəfədən az, 3 yaşdan yuxarı həftədə 3 dəfədən az olması;

- defekasiya aktının çətinləşməsi;

- bağırsaqda tam boşalma hissiyyatının olmaması;

- stulun forma və xarakterinin dəyişməsi – “qoyun qığına bənzər” və ya bağırsaqlarda bir neçə günlük ləngimədən sonra çoxlu duru stulun olması;

- defekasiya aktının 1/3-ni təşkil edən gücənmə ilə müşaiyət olunması.

Qəbizliyin səbəbləri

Qəbizlik qidalanma rejiminin pozulması, psixo-emosional stress faktoru, adətən vərdiş etdiyi yeri dəyişmə, mədə-bağırsaq, mərkəzi və periferik sinir sistemlərinin müxtəlif mənşəli xəstəlikləri, bir sıra dərman maddələrinin təsiri, qurd xəstəlikləri, keçirilmiş bağirsaq infeksiyalarından sonra bağırsaq mikroflorasının pozulması, anemiya, endokrin xəstəliklər, mübadilə pozulmaları, bağırsaqların anadangəlmə qüsurları, düz bağırsağın çatları ilə əlaqədar ola bilər.

Klinik əlamətlər

Bağırsaq əlamətləri

- spastik qəbizlikdə – qarında defekasiya aktından sonra keçən tutmaşəkilli ağrı, “qoyun qığına bənzər” stul;

- atonik qəbizlikdə – qarında narahatlıq, dartınma hissiyatı, çoxlu miqdarda duru nəcis ifrazı, bəzən enkoprez – uşağın alt paltarını qeyri-iradi batırması.

Bağırsaqdan kənar əlamətlər

Oyanıqlıq, əsəbilik, bəzən yuxuculluq, ümumi narahatlıq, ürəkbulanma, baş ağrıları, baş gicəllənmə, tez yorulma, diqqətsizlik, qavramanın və dərsi mənimsəmənin pozulması, ağızdan xoşagəlməz iyin gəlməsi, dilin üzərinin ərpli olması, gözün altında qara kölgələr, vitamin çatışmazlığı əlamətləri - dərinin quru olması, kəpəklənməsi, saçın və dırnaqların qırılması.

Ağırlaşmaları

Uzun müddət müalicə olunmadan davam edən qəbizlik uşaqlarda hemorroy, düz bağırsaq çatları, bağırsaq keçməzliyi, bağırsaq qanaxmaları, paraproktit, enkoprez, nadir hallarda yoğun bağırsağın şişi kimi ağırlaşmalarla nəticələnir.

Müalicəsi

Qida rejimi və pəhrizə diqqət yetirilməli, əsəbi gərginlik törədən stress faktorları aradan qaldırılmalıdır. Qəbizliyin səbəbi və forması müxtəlif olduğuna görə özbaşına müalicə yolverilməzdir və mütləq həkimə müraciət edilməlidir.

• RESEPTLƏR

• Hər səhər yeməkdən əvvəl uşağa sterilizə olunmuş yağ içirdilir. Yağla müalicəyə 1 damcıdan başlanır, hər növbəti gün 1 damcı artırmaq şərti ilə 1/2 çay qaşığı həcminə çatdırılır. Bağırsaqların fəaliyyəti tam bərpa olunanda yağ qəbulunu dayandırılır. Yağı sterilizə etmək üçün onu şüşə bankaya tökmək, bankanı su doldurulmuş qazana salmaq və yarım saat qaynatmaq lazımdır.

• 8-10 ədəd qara gavalı qurusunun üstünə 2 stəkan su tökülür, 15 dəqiqə vam ocaqda qaynadılır. Ocaqdan götürən kimi bişirməyə 2 filtr-bağlama Teaxolin və 1 filtr-bağlama Şüyüd çayı əlavə edilərək ağzı bağlanır. Soyuduqdan sonra gündə 2-3 dəfə uşağa içirdilir.

• 1 limonun şirəsi sıxılır, 1 ədəd kənd yumurtasının çiy sarısı ilə qarışdırılır, stəkana tökülərək üzərinə stəkan dolana qədər portağal şirəsi əlavə olunur. Yaşından asılı olaraq çay və ya xörək qaşığı ilə uşağa içirdilir.

1 çay qaşığı EX Laksativ bitki yığımı ən tez və davamlı təsirə malik təbii tərkibdir. Dəmləyib gün ərzində 2 dəfə daxilə qəbul edilir.

• 1 çay qaşığı buğda və ya çovdar kəpəyi stəkana tökülür, üstünə çıxana qədər qaynar su əlavə olunur, gündə 3 dəfə yeməklə birlikdə yeyilir. 10 gündən sonra yeyilən kəpəyin miqdarı 2 xörək qaşığına çatdırılır. Kəpəklə müalicə bağırsaq fəaliyyəti normalaşana qədər davam etdirilir.

• 1 çay qaşığı zəyərək toxumunun üstünə yarım stəkan qaynar su əlavə olunur, qarışdırılaraq 15 dəqiqə dəmlənir, gündə 2-3 dəfə 1 çay qaşığı qəbul olunur.

• Kiçik yaşlı uşaqlara bişmiş çuğunduru sürtgəcdən keçirdikdən sonra bitki yağı ilə qarışdırıb yedizdirmək, bir qədər yuxarı yaşlı uşaqlarına çuğundur şirəsini balla qarışdırıb içirmək tövsiyə olunur.

• Uşağa kefir içirtmək və ya az miqdarda kefiri bitki yağı ilə qarışdırıb vermək olar.

• Hər yeməkdən qabaq kiçik bir salxım üzüm yeyilir və ya üzüm şirəsi içilir.

• Hərəsindən 1 xörək qaşığı aptek çobanyastığı çiçəkləri, bostan şüyüdü və adi zirə toxumları qarışdırılır, qarışıqdan 1 xörək qaşığı termosda 2 stəkan qaynar suda dəmlənir. Körpələrə 1 çay qaşığı, böyük uşaqlara gündə 3 dəfə yeməkdən qabaq 1-2 xörək qaşığı verilir.