Tədqiqat: Yaşıl sahələrin artırılması ölüm hallarını azalda bilər

Böyük Britaniyanın 4 ölkəsindən 3-də şəhər məhəllələrində yaşıl sahələrin yalnız bir faiz artırılması, bu ərazilərdə qarşısı alına bilən ölümlərin təxminən 40 faiz azalması ilə əlaqələndirilir. Bu, “Journal of Epidemiology & Community Health” jurnalında yayımlanan yeni tədqiqatın nəticələridir.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, tədqiqatçılar yaşıl sahə sərmayəsinin, sağlamlıq bərabərsizlikləri ilə mübarizə aparmaq və ictimai sağlamlığı yaxşılaşdırmaq üçün mühüm bir strategiya olduğunu təklif edirlər. Tədqiqat göstərir ki, İngiltərə, Şotlandiya və Şimali İrlandiyada yaşıl sahələr qeyri-bərabər paylanır və ən aşağı miqdarda olan sahələr məhrum ərazilərdə yerləşir.

Yaşıl sahələrə, məsələn, çəmənliklər, meşəliklər və parklar kimi məkanlar daxildir. Bu məkanlarda vaxt keçirmək yalnız ölüm nisbətini aşağı salmaq və sağlamlıq vəziyyətini yaxşılaşdırmaqla deyil, həm də ekoloji faydalarla əlaqələndirilir. Tədqiqatçılar, yaşıl sahələrə çıxışın, xüsusilə yoxsulluq zonalarında yaşayanlar üçün daha məhdud olduğunu qeyd edirlər.

Araşdırma Böyük Britaniyanın şəhər və kənd yerlərində yaşıl sahələrin paylanmasında bərabərsizlikləri analiz edib və bu bölgələrdə qarşısı alına bilən ölümlərin sayı ilə yaşıl sahələrin mövcudluğu arasındakı əlaqəni ortaya çıxarıb. İngiltərədə müəyyən edilmiş coğrafi ərazilərdə yaşıl sahənin hər 1 faiz artması illik qarşısı alına bilən ölümlərin 37 faiz azalması ilə əlaqələndirilib. Şotlandiya və Şimali İrlandiyada isə bu artış müvafiq olaraq 37 faiz və 41 faiz daha az qarşısı alına bilən ölümlərlə nəticələnib.

Tədqiqatçılar bildiriblər ki, yaşıl sahələrin məlum sağlamlıq faydaları, şəhər ərazilərində ən yoxsul və ən həssas insanlara daha çox təsir edən geniş sağlamlıq bərabərsizliklərini izah etməyə yardımçı ola bilər. Bu müşahidə tədqiqatı səbəb amilləri haqqında qəti nəticələr çıxarmağa mane olan bəzi məhdudiyyətlərə malikdir, məsələn, tədqiq edilən coğrafi ərazilərin sosial və maliyyə bərabərliyi.

Tədqiqat, yaşıl sahələrin yalnız mövcudluğunun artırılmasının kifayət etmədiyini, həm də bu sahələrin əlçatanlığı və keyfiyyətinə diqqət yetirilməsi lazım olduğunu göstərir. Alimlər bunu izah edirlər: “Şəhər ərazilərində yaşıl məkanların qeyri-bərabər paylanması, bu sahələrə daha çox müdaxilə hədəf almalı olduğumuzu göstərir. Tədqiqatlar, daha aşağı sosial-iqtisadi vəziyyətdə olanlara, psixi sağlamlıq və sosial inteqrasiyada daha çox fayda gətirir”.

Bu tapıntılar, yaşıl sahələrin şəhər ərazilərində sağlamlıq bərabərsizliklərinin azaldılmasında mühüm bir rol oynadığını və xüsusilə məhrum bölgələrdə insan həyatını qurtarma potensialını ortaya qoyur.