Kiçik bir peyk buraxıldıqdan sonra dünyanı necə dəyişdi?

İnsanların məskunlaşdığı bir kərpic kürəni təsəvvür edin. Minlərlə astronomun gözü ilə müşahidə olunan Yer kürəsi ətrafında orbitdə fırlanır. Peyk sakinləri öz kiçik dünyalarını yaradırlar: bitki yetişdirirlər, kilsə xidmətlərini aparırlar ... Və ən əsası, astronavtlar Morze əlifbasının hərflərindən istifadə edərək planetə vacib məlumatlar ötürürlər. Heç nə xatırlatmır?

Keşiş Edvard Heylanın "Kərpic Ayı" adlı cazibədar eksantrik romanı 1869 ilə 1870 arasında nəşr olundu. Tez-tez olduğu kimi, bu ideya 100 il keçməmiş həyata keçirildi. Və yalnız təcəssüm etmədi, dünyada rabitə sahəsində bir partlayış, bir inqilab etdi.

Yeni köhnə ideyalar

1945-ci ildə mətbuatda müəyyən bir K. Klark adlı bir adamın "Simsiz dünya" adlı məqaləsi çıxdı. Müəllif bubyazıda televiziya proqramlarının yayılması üçün idarə olunan peyklərin buraxılmasının mümkün olduğunu təklif etdi. Ancaq məsələnin texniki və maliyyə tərəfini diqqətlə qiymətləndirən ilk insan ABŞ-ın Bell Telefon Laboratoriyasının (Bell Telephone Laboratories) mühəndisi Con R. Pirs oldu.

O, 1954-cü il tarixli çıxışlarında və 1955-ci ildəki məqalələrində kosmosdakı "güzgülərin" perspektivlərini təsvir etdi. Peyk vasitəsilə 1000 sinxron telefon danışıqlarının və transatlantik telefon kabeli ilə 36 zəng etmənin (maksimum texniki imkan) potensial ötürmə qabiliyyətini müqayisə edərək, Pirs layihənin iqtisadi məqsədəuyğunluğunu sübut etdi.

Bu düşüncələri təsdiqləmək üçün 1960-cı ilin avqustunda "Əks-səda-1" peyki planetin üstündən yuxarı qalxdı. Əslində, bu, 30 metr diametri olan hava şarı idi. Radio avadanlığı ilə təchiz edilmiş cihaz özü 2 saat ərzində Yer kürəsini dolaşaraq 1600 km yüksəkliyə qalxdı.

O ötürücü aparatın radio dalğalarını gücləndirmirdi, amma onların qəbuledicisinə əks etdirirdi. Bu uzaq retranslyasiyanın imkanını göstərdi və sınaq müvəffəqiyyətli hesab edildi.NASA texnologiyalarının effektivliyini nümayiş etdirən "Əks-səda-1" aktiv peyk rabitəsinin inkişafına böyük maraq oyatdı.

Müasir dünyanı yaratmağa kömək edən kiçik peyk

1962-ci ilin iyul ayında ilk aktiv peyk Telstar-1, aşağı yerətrafı orbitə çıxarıldı. Onun vasitəsi ilə ilk simsiz telefon zəngi edildi: Andoverdəki yerüstü bir stansiyadan (Massaçusets, ABŞ), gələcək ABŞ prezidenti Lindon Consona.

Kiçik ölçülü, alüminiumdan hazırlanan elektron mexanizm müasir standartlarla müqayisədə olduqca kasad idi. O cəmi 14 vat - müasir notbukun təxminən 1/7-i qədər elektrik enerjisi sərf edir , eyni vaxtda 600-ədək telefon danışıqların və bir televiziya kanalını ötürürdü. Bundan əlavə, bütün bunlar peykin lazımi nöqtədə olduğu 20 dəqiqədən çox sürmədi. Lakin, hətta bu 20 dəqiqə ərzində, Avropa və ABŞ-ı simsiz bir əlaqə ilə, real vaxtda birləşdirə bildilər.

Telstar beynəlxalq əməkdaşlıq sayəsində qurulmuşdu. İştirakçılar: AT&T Amerika Telekommunikasiya konqlomeratı, Bell Laboratoriyası, NASA, Britaniya Poçt Ofisi, Fransa Milli Poçt Ofisi.

SSRİ ilk dəfə Sputnik-1-i işə saldıqda ABŞ-ın 1957-ci ildə uğursuzluğunu xatırladan Prezident Con F. Kennedi dedi: "Yararsız bir oyuncaq işə salmaq əvəzinə, amerikalılar dünyadakı insanların gözlərini və qulaqlarını bağlamağı vəd edən bir cihaz buraxdılar."

İlk yayım

Andover televiziya stansiyasının bayrağı olan video, Telstarın ötürdüyü ilk yayım idi. Bu, 11 iyul 1962-ci ildə baş verdi. Lakin, əsl tarixi hadisə 13 gün sonra baş verdi.

İlk birgə transatlantik şou köhnə və yeni dünyanın televiziya şirkətləri arasında təşkil edildi. 18 dəqiqə davam edən proqram Azadlıq Heykəli və yaxınlığında Eyfel Qülləsinin görüntüsü ilə başladı.

“Müasir elektronikanın nailiyyətlərinin sadə faktı budur ki, indi Moskva ilə Vaşinqton bir-birindən əl uzatma məsafəsindədirlər. Ən azı texniki cəhətdən ” aparıcılardan biri Uolter Kronkayt dedi.

Tarixi proqrama beysbol oyunu, NASA qurğularının şəkilləri və Prezident Kennedinin konfransı daxil idi. Hadisə dərhal televiziya jurnalistikasını müasir dövrümüzə gətirdi. Bu videoya qədər reportaj təyyarə ilə okean üzərindən keçməli və məlumat gecikmə ilə verilirdi. İndi hər şey tələbkar cəmiyyət qarşısında baş verirdi. Peyk rabitəsi istifadəyə verildi və dünya dəyişdi.

Peykə populyar mahnılar həsr edildi, marka və açıqçalar çap olunmdu. Hətta hamımızın tanıdığımız qara və ağ qəfəsli futbol topu Telstarın rənglərindən götürülmüşdü.

Təəssüf ki, peyk uzun müddət işləyə bilmədi. Atmosfer yüksəkliyində SSRİ və ABŞ tərəfindən aparılan nüvə sınaqları cihazın tranzistorlarını sıradan çıxardı və 1963-cü ildə istismardan çıxarıldı. İndiyə qədər Telstar-1 Yer kürəsi ətrafında hərəkət etməyə davam edir. Minlərlə ardıcılı arasında birinci kimi.

Mənbə: Научпоп. Наука для всех