ÜST: koronavirusu məğlub etmək üçün bu 6 bəndə əməl etmək lazımdır

Ens.az xəbər verir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) rəhbərinin sözlərinə görə, karantin götürüldükdən sonra epidemiyanın geri qayıtmaması üçün bir sıra şərtlərə əməl edilməlidir. Bunların arasında kütləvi sınaq və tibb işçilərinin təlimi də var. Hakimiyyətlərin səfərbər olunması da eyni dərəcədə vacibdir. Təəssüf ki, bu tədbirlərin hamısını həyata keçirmək asan deyil.

Yeni koronavirus bütün dünyada yayılmağa davam edir. Xəstəlik artıq 20 min insanın ölümünə səbəb olub və yoluxanların sayı durmadan artır. Eyni zamanda, bir çox ölkə və bölgələr pandemiyanın qarşısını almaq üçün ciddi karantin tətbiq edirlər.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının baş direktoru Tedros Adanom Qebreisusun verdiyi məlumata görə, karantin tədbirləri koronavirusla mübarizə üçün ikinci fürsət açır. Ancaq bunlar təkcə epidemiyanı dayandırmayacaqlar. COVID-19 üzərində qələbəni yaxınlaşdırmaq üçün ÜST bütün ölkələrə altı əsas addım atmağı tövsiyə edir.

1. Tibbi heyətin genişləndirilməsi

Epidemiya şərtlərində həkimlər və tibb bacıları çatışmır, buna görə demək olar ki, istirahət etmədən işləmək məcburiyyətindədirlər. Həddindən artıq fiziki və psixoloji stress onları infeksiyaya qarşı həssas edir. Yeni işçilərin sürətli təlimi vəziyyəti yüngülləşdirə və tibb sisteminin çökməsi riskini azalda bilər.

2. Hər bir xəstəni aşkara çıxaran sistemin tətbiqi

Bəzi Asiya ölkələrində, məsələn Sinqapurda, hakimiyyət orqanları potensial yoluxmuş insanları və onlarla əlaqə quran insanları müəyyən etmək üçün bütün mövcud vasitələrdən istifadə edirlər. Müşahidə kameraları, bankomat məlumatları və hətta smartfonlar üçün xüsusi proqramlar istifadə olunur. Təəssüf ki, oxşar sistemi Qərb ölkələrində də tətbiq etmək asan olmayacaq, çünki burada məxfi məlumatların qorunması üçün sərt normalar mövcuddur.

3. Testlərin kütləvi istehsalı

İnsanlar koronavirus testi ilə nə qədər çox əhatə edilərsə, yoluxmuşları izləmək və ölkədə epidemiyanın həqiqi dərəcəsini qiymətləndirmək bir o qədər asan olacaq. Lakin, bütün ölkələr bu vəzifənin öhdəsindən eyni dərəcədə gəlmirlər. Məsələn, ABŞ, ilk diaqnostik testlə bağlı uğursuzluqdan sonra Çin və Cənubi Koreya miqyasında testləri artıra bilmədi.

4. Xəstələrin müalicəsi və təcrid olunması üçün yerlərin yaradılması

İtaliyanın təcrübəsi göstərir ki, hətta keyfiyyətli səhiyyə sistemi olan ölkələrdə belə xəstəxanalar yoluxmuş insanların axınının öhdəsindən gələ bilmirlər. Bu o deməkdir ki, palataları genişləndirmək və sahə xəstəxanalarında boş otaqları yenidən təchiz etmək üçün hər fürsətdən istifadə etmək lazımdır. Məsələn, Çində epidemiyanın qızğın çağında bir neçə günə xəstəxanalar tikildi. Nyu-Yorkda başqa yolla gedirlər, konfrans mərkəzlərini və universitetləri müvəqqəti klinikalara çevirirlər.

5. İnsanları təcrid etmək üçün tədbirlərin hazırlanması

ÜST, yoluxmuş bölgədən gələn hər kəsin 14 gün karantində olmasını tövsiyə edir. Lakin, bütün ölkələr bu tədbirləri həyata keçirməyə hazır deyil və sərt qaydalardan daha çox, səyahətçilərin məlumatlılığına bel bağlayırlar.

6. Hakimiyyətlərin səfərbər edilməsi

Bütün hökumət üzvləri vəziyyətin ciddiliyini dərk etməli və görülən tədbirlərə dair təsəvvürə malik olmalıdırlar. Təəssüf ki, bəzən hətta dövlət başçıları vətəndaşları çaşdıra biləcək qəribə açıqlamalar verirlər.

Məsələn, ABŞ Prezidenti Donald Tramp, Pasxa üçün izdihamlı kilsələr görəcəyinə ümid etdiyini söylədi, baxmayaraq ki mütəxəssislər epidemiyanın bu vaxta qədər bitməyəcəyini bildiriblər. Braziliya lideri Jair Bolsonaru isə COVID-19-u "adi qrip" adlandırdı və braziliyalıları işə qayıtmağa çağırdı.

ÜST başçısının sözlərinə görə, sadalanan altı addım, karantin götürüldükdən sonra epidemiyanın yeni güclə canlanmayacağına zəmanət verəcəkdir. Yeri gəlmişkən, məktəblərin və müəssisələrin açılması ilə bağlı tələskənliyə yol verilməməlidir. Yalnız kütləvi sınaq üçün aqressiv tədbirlər, yoluxmuş insanların axtarışı və təcrid olunması cəmiyyət və iqtisadiyyat üçün ən az itki ilə pandemiyadan çıxış yolu təmin edəcəkdir.

Bir çox elm adamı, koronavirusun sürətli bir şəkildə təkamülü səbəbiylə, vaksinin qrip kimi hər il yenilənməli olacağından qorxurdu. Bununla belə, yeni məlumatlar SARS-CoV-2-nin yavaş-yavaş mutasiya etdiyini göstərir. Bu, bir peyvəndin pandemiyanı dayandırmaq üçün kifayət edəcəyinə ümid verir.

Mənbə: hightech.plus