Sədr müavini: "Qaçqınkom" məcburi köçkünlərə aylıq müavinətin verilməsi qaydasında dəyişikliklər edilməsi üçün təkliflər hazırlayır" - MÜSAHİBƏ

Məcburi köçkünlərə dövlət qayğısının real təzahürlərindən biri də onlara vahid aylıq müavinətin verilməsidir. Bu müavinətin tətbiqinə dövlət büdcəsindən məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi üçün ayrılan vəsaitin ünvanlılığını təmin etmək və çatdırılma mexanizminisadələşdirmək məqsədi ilə başlanılıb. Onu da qeyd edək ki, vahid aylıq müavinət təyin edilərkən məcburi köçkünün sosial müdafiəyə ehtiyacının olub-olmaması əsas götürülür. Nazirlər Kabineti bunun üçün konkret kriterilər müəyyənləşdirib.

"Report" Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini, vahid aylıq müavinətlərin təyin edilməsi üzrə komitədə fəaliyyət göstərən komissiyanın sədri Fuad Hüseynovla müsahibəni təqdim edir. 

- Qaçqınlıq və məcburi köçkünlüklə üzləşən insanların problemlərinin həlli dövlətimizin sosial siyasətinin prioritetlərindəndir. Vahid aylıq müavinət bu insanlara konkret maddi dəstək forması kimi özünü doğruldurmu?

- Ölkəmizdə qaçqınlıq və məcburi köçkünlük problemi təcavüzkar Ermənistanın bu gün də davam edən işğalçılıq siyasəti nəticəsində yaranıb. Ötən illər ərzində bu problemin idarə edilməsi sahəsində müəyyən təcrübə qazanılıb. Qaçqınlara və məcburi köçkünlərə dövlət qayğısı ilə bağlı Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strategiya cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir və dövrün çağırışlarına, ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişaf tempinə uyğun olaraq daha da təkmilləşdirilir. Doğma yurdunu itirmiş, qaçqınlığın və məcburi köçkünlüyün mərhumiyyətlərini yaşayan insanlara hörmətli Birinci vitse-prezident xanım Mehriban Əliyeva xüsusilə həssas münasibət göstərir, onların problemlərinin həllində fəal iştirak edir. Son illərdə məcburi köçkünlərin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması, uzun illər ağır vəziyyətdə yaşayan ailələrin yeni mənzillərə köçürülməsi üçün ardıcıl və davamlı tədbirlərin intensiv xarakter almasında Mehriban xanımın böyük xidməti vardır.

Məcburi köçkünlərə və onlara bərabər tutulan şəxslərə dövlətin maddi dəstəyinin ən optimal forması kimi vahid aylıq müavinətin tətbiqinin məqsədi cənab Prezidentin müvafiq Fərmanının preambulasında qısa və aydın ifadə edilib: dövlət büdcəsindən məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi üçün ayrılan vəsaitin ünvanlılığının təmin edilməsi və çatdırılma mexanizminin sadələşdirilməsi. Bu addım, eyni zamanda, vətəndaşla dövlət arasında münasibətlərin şəffaflaşmasına, dövlət vəsaitindən səmərəli istifadə edilməsinə imkan yaratdı. Kommunal xidmətlərdən sui-istifadə hallarını əhəmiyyətli dərəcədə aradan qaldırdı. Sosial müdafiəyə ehtiyacı olan hər bir məcburi köçkün ailəsinə büdcədən məhz onun üçün ayrılan vəsaitdən qənaətlə istifadə etmək barədə düşünmək və öz güzəranını yaxşılaşdırmaq fürsəti verdi.

- Fuad müəllim, vahid aylıq müavinətin verilməsi sosial müdafiə xarakterli tədbirdir. Lakin bu tədbir məcburi köçkün statusu olan vətəndaşların heç də hamısını əhatə etmir. Bu nə ilə bağlıdır? 

- Təbii ki, məcburi köçkün statusu olanlar da ölkənin digər vətəndaşları ilə eyni hüquqlara malikdirlər. Yəni dövlətimizin məşğulluq və iqtisadi fəaliyyət üçün yaratdığı bütün imkanlardan yararlana bilirlər. Məcburi köçkün vəziyyətində belə öz sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmağa, mülkiyyət və daimi gəlir mənbəyi əldə etməyə nail olan həmvətənlərimiz az deyil. Onlar dövlətin yükünü azaldırlar və beləliklə, fiziki və digər səbəblərdən özünə güzəran qura bilməyənlərə dövlətin dəstəyinin artmasına şərait yaradırlar. Məhz bu amil əsas götürülərək, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2017-ci il 24 yanvar tarixli 11 nömrəli qərarı ilə “Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün yemək xərci müavinəti, habelə kommunal və digər xidmətlər üzrə dövlət büdcəsindən ödənişlər əvəzinə, vahid aylıq müavinətin ödənilməsi Qaydası” təsdiq edilib. Məcburi köçkün statusu olan vətəndaşlara vahid aylıq müavinət bu Qaydada nəzərdə tutulan şərtlər əsasında təyin olunur.

Onu da qeyd edim ki, vahid aylıq müavinəti alan məcburi köçkünlər iki kateqoriyaya bölünür. Birinci kateqoriyaya aid edilənlərə - fərdi qaydada sayğacların quraşdırılması və texniki istismarı mümkün olmayan, habelə təbii qazla təmin olunmayan sıx müvəqqəti məskunlaşma yerlərində faktiki yaşayan məcburi köçkünlərə və onlara bərabər tutulan şəxslərə hazırda ayda 33 manat vahid aylıq müavinət verilir. Bu kateqoriyaya aid olan məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin, onlar fərdi qaydada sayğacların quraşdırılması və texniki istismarı mümkün olan yeni yaşayış sahələrinə köçürülənədək istifadə etdikləri təbii qaz, elektrik enerjisi, su və məişət tullantılarının daşınmasına görə haqlar müvafiq normalar həddində, dövlət hesabına mərkəzləşmiş qaydada birbaşa kommunal xidmət təşkilatına ödənilir.