Hüseyn Cavid - Peyğəmbər/Dəvət (IV hissə)

 

P e y ğ ə m b ə r 
 
Sus, inanma hiç kimsəyə, 
Peyğəmbərə ölüm yoqdur. 
Onun üstündə göylərin, 
Yuca Tanrının gücü var. 
Daş bütlərə tapan kahin 
Bir gün gəlir haqqı anlar. 
Əvət, o cansız mə’budlar 
Bir gün gəlir ki, qəhr olur. 
Qəhr olur, devrilir, batar, 
Hər kəs onlardan qurtulur. 
 
Ş ə m s a 
 
(usanmış bir halda) 
 
Ah, sən bizim mə’budlardan 
Nə istiyorsun, bilməm ki?! 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Çəkil, ey haq yoldan azan 
Vəhşi səhralar çiçəyi!.. 
 
(Yüzünü çevirib, sinirli adımlarla uzaqlaşır) 
 
Ş ə m s a 
 
(iki-üç adım izlər, qarşısına keçib getməsinə mane olur. Məğrur və amiranə bir tevr ilə) 
 
Getmə, dur! Aç gözlərini, 
Baq gör bən kimim, bən nəyim? 
Hiç düşündürməzmi səni 
Vurğun könlüm, gözəlliyim? 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(başını qaldırır, diqqətlə süzər, pərəstişkar bir ahənglə) 
 
Əvət, gözəl!.. Şairlərin 
Tatlı xülyasından gözəl. 
İlk baharda səhərlərin 
Pənbə rö’yasından gözəl!.. 
Yıldızların sevdasından 
Yaratılmış bir çiçəksin. 
Gözəlliyin mə’nasından 
Daha dilbər bir mələksin. 
 
(Göyə işarətlə) 
 
Fəqət bir Tanrı ki, sana 
Böylə bir gözəllik vermiş. 
Nədən xor baqarsın ona, 
Niçin etməzsin pərəstiş?  
 
Ş ə m s a 
 
Ah, bilməm ki, şu qaranlıq, 
Şu əngin boşluqda nə var? 
O bir dərin hiçlik artıq, 
Sağır hiçlikdən nə çıqar? 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Halbuki saysız ışıqlar 
O qaranlıqdan parlıyor. 
Görüb duyduğun varlıqlar 
O hiçlikdən feyz alıyor. 
 
Ş ə m s a 
 
Bən istərim qəlbindəki 
Tanrı eşqi unutulsun, 
Könlümdə çırpınan sevgi 
O eşqin yerinə dolsun. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Çəkil, artıq sərsəmlədin, 
Dəf’ ol da sus, ah, uğursuz! 
Mərmər köksündəki qəlbin 
Daş bütlər qədər şüursuz... 
 
(Çəkilmək istər) 
 
Ş ə m s a 
 
(önünə keçərək) 
 
Şimdi mələk derkən bana 
Bu təhqir bilməm ki, niçin? 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Çəkil, bu da azdır sana, 
Çünki şeytan bir mələksin. 
 
(Gedər) 
 
N ə d i m ə 
 
(gəlir) 
 
Sən ona hörmət bəslərkən, 
Nifrətlə – sus, çəkil! – diyor. 
Qurtuluş yolu söylərkən, 
Səni həp təhqir ediyor. 
 
Ş ə m s a 
 
(kinli) 
 
Pək məğrur... Əvət, mütləqa 
Kəsməli onun dilini. 
 
(mülayim) 
 
Lakin... o gözlər daima 
Söndürür bəndəki kini. 
Ah, o gözlər daim qara 
Elmas kibi parlar durur. 
Arqasında hikmət, dəha 
Dənizləri həp mevc vurur, 
Bəni ən çoq əsir edən 
Onun parlaq sözləridir. 
Ah, insanı həcv edərkən 
Belə o pək zərif şair... 
 
N ə d i m ə 
 
O yalnız şairsə, düşün, 
Sən həm şe’rsin, həm şair. 
Hüsnün, gözəl səsin, bütün 
Hicaz ölkəsində nadir... 
 
Ş ə m s a 
 
Bən hiç... ən böyük şairlər 
Ona qarşı diz çökməli, 
imrüülqeys kibi ərlər 
Susmalı, boyun bükməli... 
Əvət, bizdə nə çoq şair, 
Onlara bir zənbil xurma, 
Ya şərab, ya bir altın ver, 
Mədh edərlər səni... Ama 
O, düşmandır yaltaqlığa, 
Həp kindən, qərəzdən qaçar. 
Geniş ruhu sanki fəza... 
Daim yüksəklərdə uçar. 
 
(Mə’yus və həyəcanlı) 
 
Əfsus bütləri, Kə’bəyi 
Həp rədd edər, iştə bəla! 
Həm pək sevər Xədicəyi, 
Bunu əfv edəməm əsla! 
 
N ə d i m ə 
 
(ətrafa baqar) 
 
Baq, gəldilər baş kahinlə 
Xəttab oğlu önlərində, 
Qızmış böyük, küçük, kölə, 
E’tidal yoq hiç birində. 
 
Öndə baş kahin, rəislər və orta yaşlı, yuca boylu, silahlı X ə t t a b o ğ l u olduğu halda camaat gəlir, hər kəs kinli baqışlarla ətrafı süzməyə başlar. 
 
B a ş k a h i n 
 
Nerdə, yahu, onu bir göstəriniz! 
Əcəba nerdə o xain dinsiz?  
 
X ə t t a b o ğ l u 
 
Kim bilir, bəlkə də qorqub qaçmış. 
 
Ş ə m s a 
 
(Nədiməyə) 
 
Yoq, o qorqaq deyil əsla, yanlış... 
 
İ x t i y a r 
 
(gəlir, dükanın qapısını açaraq) 
 
Burda dalmışdı o xülyayə dəmin. 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
İştə qorqub da savuşmuş miskin!.. 
 
İ k i n c i r ə i s 
 
O fəqət bəncə bir aciz, sərsəm... 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
Bən də əsla ona mə’na verməm. 
 
B a ş k a h i n 
 
(yola baqar) 
 
Baş rəis! Ah, nə qadar halı fəna, 
Baqalım bir o nə söylər əcəba? 
B a ş r ə i s gəlir. Hər kəs əyilir. Sükut... 
 
B a ş r ə i s 
 
(öndə duran rəislərə şiddət və həyəcan ilə) 
 
Arqadaşlar! Nə demək bunca sükut? 
Niyə baqmaqdasınız həp məbhut!? 
Pək küçük sandığınız bir miskin 
Bəsliyor bizdəki adətlərə kin. 
Hiçə endirmədə həp dinimizi, 
Gülüyor bütlərə, saymaz da bizi. 
Onun ancaq yuca göylərdə yaşar, 
Əl vurulmaz yeni bir Tanrısı var. 
Öylə bir Tanrı ki, gözlər görməz, 
Cismi yoqmuş da nə cevhər, nə ərəz... 
Doğurub doğmaz o bimislü şərik, 
Həm məkansız... Nə qadar sərsəmlik?! 
Söylüyor həp bir imiş şah və gəda. 
Bu səbəbdən uyaraq həp füqəra, 
Həp zəiflər, kölələr, cariyələr 
Onu dinlər, ona hörmət bəslər. 
Ah, o bir gün düşünüb yol bulacaq, 
Bizə qalib və müsəllət olacaq... 
 
X ə t t a b o ğ l u 
 
(istehzalı təbəssümlə) 
 
Bir xəyal iştə, əvət tatlı xəyal. 
 
(Hiddətlə qılıcını çəkər) 
 
Şu qılıc əldə dururkən, bu, mühal... 
Hörmət etdim də Bəni Haşimə bən, 
Öncə vaz keçdim onun qətlindən. 
Nə qadar olsa da əcdadı ulu. 
 
(Əlini köksünə vurur) 
 
Sağ bıraqmaz onu Xəttab oğlu. 
Qəhrəmanlar bana aciz qul ikən, 
O nasıl qurtulacaq pəncəmdən? 
Hiç məraq etməyin, əl’an gedərim, 
Onu bən parçalarım, məhv edərim. 
 
(Qılıcını qınına qoyub sərt və qızğın baqışlarla uzaqlaşır)  
 
B a ş r ə i s 
 
İbn Xəttabın, əvət, şöhrəti var, 
Qəhrəmandır nəyə əzm etsə yapar. 
 
(Kənarda duran orta yaşlı Səidə) 
 
Sən də get, durma, Səid! Göz-qulaq ol! 
Yardım et qaynına, Peyğəmbəri bul. 
Camaat dağılır. 
 
S ə i d 
 
(uzaqlaşan Baş rəisə tə’zim ilə) 
 
Pək gözəl... 
 
(Ətrafa) 
 
Ah, canavar, ah ədna... 
Görəyim qəhr olasın sən də, o da... 

Gedər. Nədimə ilə bərabər geridə qalan Şəmsa həyəcanlı hallar keçirir. 
 
Ş ə m s a 
 
Yoq, bu mümkün deyil əsla... əsla, 
Onu məhv etmədə yoq bir mə’na. 
 
N ə d i m ə 
 
Şimdi Peyğəmbərə kin bəslər ikən, 
Bu təlaşın əcəba söylə nədən? 
 
Ş ə m s a 
 
Ah, o şahincə baqışlar hər an 
Çırpınan ruhumun üstündə uçar.  
O gözəl səsdəki qüvvət, həyəcan 
Sızlayan könlümə bir şö’lə saçar. 
Seyr edərkən onu qarşımda dəmin, 
Söndü həşmət, əzəmət, söndü qürur. 
Onu sevdimmi? Bilinməz... Lakin 
Bəni bir duyğu əzib qəhr ediyor, 
O yanan qəlbə qavuşmaq dilərim, 
Ona qoşmaq dilərim. 
 
(Sinirli adımlarla Peyğəmbər getdiyi tərəfə doğru ilərilər, Nədimə də kəndisini izlər)