Asqırma ətrafdakılar üçün əvvəllər düşünüldüyündən daha təhlükəli imiş

Xəstə asqırdıqda hava damcıları ilə ötürülən bəzi patogenlər yeddi-səkkiz metrə, öskürəndə 2,5-ə qədər səpilir. Bu, Covid-19 -a görə tövsiyə olunan sosial məsafənin təhlükəsizliyinə şübhə edir.

Ens.az bildirir ki, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun fiziki Lidia Buruiba qeyri-adi bir araşdırma aparıb. Amerika Tibb Dərnəyinin Jurnalında yayımlanan məqaləsində, asqırma zamanı meydana gələn damlacıqların yayılması üçün bir model təsvir edib.

Buruibanın əldə etdiyi məlumatlar, elmi ictimaiyyətdə yayılan asqırma haqqında fikirlərdən fərqlidir. Məlum olub ki, ağızdan və burundan sıçrayan maye damlaları mənbədən yeddi-səkkiz metr məsafədə yayılır və əvvəllər düşünüldüyündən daha uzun müddət asma şəklində qalır.

Hava yolu ilə yoluxan infeksiyaların profilaktikası və qarşısının alınması üçün əksər müasir təlimatlar 1930-cu illərdə aparılmış Uilyam F. Uells-ın işinə əsaslanır. Vərəm xəstəliyinin yayılmasını araşdıran Uells, asqırma nəticəsində əmələ gələn damlaların şərti olaraq böyük və kiçik hissələrə bölündüyünü düşünürdü. Böyük damlalar asqıranların yanında tez çökür. Sonuncular havada daha uzun müddət qalır, ancaq onlardan gələn su tezliklə buxarlanır və patogenləri qurudulmuş formada buraxır.

Uellsin hesablamalarına əsasən, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı xəstələrə yoluxmuşlardan bir metr, ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərində isə iki metr məsafədə olmağı tövsiyə edir. Yeni bir araşdırma bu tövsiyələri şübhə altına alır.

Araşdırması əsnasında, Buruiba, saniyədə 2000 kadr tezliyi olan bir görüntünü qeyd edən yüksək sürətli kameradan istifadə edərək videoda asqırma prosesini lentə aldı. Bu, damcıların uçduqları məsafənin yalnız onların ölçülərindən asılı olmadığını müəyyən etməyə imkan verdi. Buna, mayenin burun və ya ağızdan çıxma sürəti, hissəciklərin turbulent qarışdırma dərəcəsi, həmçinin rütubət və ətraf temperatur təsir göstərir. Beləliklə, daha böyük hissəciklər uzun bir məsafəyə uça bilər və patogeni kifayət qədər nəm saxlaya bilər.

Tədqiqatçının fikrincə, onun əldə etdiyi məlumatlar Covid-19 pandemiyasına qarşı mübarizədə vacib ola bilər. Buruiba tərəfindən alınan nəticələr Sinqapurdakı xəstəxana işçiləri tərəfindən müəyyən edilən fenomenə uyğundur: orada xəstələrin bəziləri palatalarının havasında patogen tapılmadığı zaman da koronavirusa yoluxmuşdular. Aydındır ki, asqırma zamanı xəstələr tərəfindən bir neçə metr məsafədən atılan SARS-CoV-2 virusu havalandırma sisteminə daxil olub, bütün obyektə yayılıb.

Pandemiya nəticəsində alınan nəticələrin tətbiq olunacağını təsdiqləmək üçün birbaşa koronavirusa yoluxanlarda asqırma proseslərini daha da öyrənmək lazımdır. Koronavirus zamanı daha tez-tez rast gəlinən simptomun asqırma deyil, öskürək olduğunu da qeyd etmək lazımdır: Lidia Buruibanın əvvəlki məqalələrindən birinə görə, öskürdükdə maye hissəcikləri mənbədən yalnız 2,5 metr məsafədə yayılır.

Mənbə: naked-science.ru