Yeniyetmənin emosiyaları səhərdən axşama kimi dəyişir

Bəzən olur ki, əvvəllər maraq göstərdiyin bir əşya sonra cansıxıcılıq yaradır, əvvəl sevinc oyadan bir şey, sonra məyusluğa səbəb olur və eyni hal yaddaş və daha yüksək əsəb fəaliyyəti ilə bağlı da baş verir. Bir tərəfdən insan yaşayır, təcrübə toplayır və psixikası dəyişir. Binqemton Universiteti əməkdaşlarının göstərdikləri kimi zehni dəyişikliklər digər səbəblərə görə də baş verir.

Onların həyata keçirdikləri eksperimentdə, 7 ilə 11 yaşındakı iki yüzə yaxın uşaq aşağıdakı oyunu oynadı: qarşılarındakı ekranda iki qapı vardı və düzgün qapını açan 50 qəpik alır, yanlış açan isə 25 qəpik itirir. Yəni, bir tərəfdən tapşırıq, bu mükafatla əlaqəli düzgün bir təxmin edilmiş cavab və zövq üçün bir mükafat idi, digər tərəfdən itki və onunla əlaqəli xoşagəlməz duyğular var idi. Tədqiqatçılar uşaqların beyninin hər ikisinə necə reaksiya verdiyini öyrənmək istədilər - buna görə də eyni vaxtda uşaqların elektroansefaloqramlarını çəkdilər.

Məlum oldu ki, beyin fərqli reaksiyalar göstərir və fərqlər yalnız yaşdan deyil, həm də günün vaxtından da asılıdır. Yaşca böyük olan uşaqlarda, günortadan sonra beyin qalib gəlmək üçün daha fəal reaksiya verdi (bu beş saat sonra xüsusilə nəzərə çarpdı). Kiçik uşaqlar üçün hər şey əksinə idi: beyin gün ərzində qazanmaq üçün daha güclü reaksiya verdi və axşam saatlarında uğursuzluqla əlaqəli reaksiyalar ilk növbədə daha da gücləndi. Təcrübənin nəticələri geniş məqalə şəklində dərc edilmişdir. Göründüyü kimi, bioloji saat burada müəyyən rol oynayır, ancaq burada dəqiq hansı mexanizmlərin işlədiyi, hələ də aydınlaşdırılmalıdır.

Əsər müəllifləri təcrübələrdə iştirak edən böyük uşaqların yeniyetməliyin erkən yaşlarında olmasına diqqət çəkirlər. Bəlkə də yeni nəticələr həmin kateqoriyadan olan uşaqlarla ümumiyyətlə necə davranmağımızı daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcəkdir. Çünki axşamlar onların beyni cəzalar və digər çətinliklər barədə daha az narahat olmağa başlayır və zövqlərə daha çox reaksiya verir. Bir uşağı, deyək ki, axşam saatlarında dərslərə oturtmaq çətindirsə, beynin yetkinləşməsi və bioloji ritmlərinin xüsusiyyətlərinin əksinə gedilməməli və cəza ilə təhdid edilməməlidir , sadəcə dərslər üçün başqa bir motivasiya tapmağa çalışmalı - cəza üçün isə başqa bir gün düşünmək lazımdır.

Mənbə: www.nkj.ru