TAXOMETR

TAXOMETR HAQQINDA

Taxometr (yunan. τάχος - sürət + μέτρον - ölçü) - maşın, aqreqat, mexanizm, rotor, vallarda və s. kimi müxtəlif fırlanan parçaların fırlanma sürətini (vahid vaxta görə dövr sayı) ölçmək üçün nəzərdə tutulmuş ölçü alətidir.

 

Adətən, taxometrlər, dövr sürəti ilə yanaşı, həm də göstərici alətidir – indikator(göstərici), bununla da onlar elektrik və ya digər əlaqə bağlı iki hissədən ibarətdir.

 

Ən çox yayılmış taxometr terimini, daxili yanma mühərrikində dirsəkli valın fırlanma sürətini ölçmək üçün cihaz nəzərdə tutulur. İndikator(göstərici, əlavə qurğudur) adətən, nəqliyyat vasitəsində alət panelində sürətölçənin(spidometrin) yanında yerləşir. Avtomobil taxometri 1903-cü ildə amerikalı mühəndis Körtis Vidder tərəfindən icad edilib.

 

TƏTBİQİ

 

Taxometrlər bütün növ nəqliyyat vasitələri (avtomobil, traktor, teplovoz, gəmi, təyyarə, vertolyot) mühərriklərinin fırlanma tezliyini ölçmək üçün geniş istifadə olunur. Həm də texnoloji maşınların, dəzgahların, aqreqatların işləyən orqanlarının fırlanma tezliyinə nəzarət etmək üçün istifadə olunur.

 

Bundan başqa, taxometr digər məqsədlər üçün də istifadə edilə bilər, məsələn, konveyerdə xammal sərfinin hesablanmasında, avadanlıqların, maşınların və mexanizmlərin sınaqdan keçirilməsi və işləmə müddətinin hesablanmasında istifadə edilə bilər. Ölçmənin nəticəsi real ölçü vahidlərinə(saat, dəqiqə, metr, sürət, ədəd, bağlama sayı, kq/s və s.) miqyaslana bilər. Məsələn, avtomobilin spidometri, taxometr prinsipi əsasında qurulub - çəkməyən təkərlərin fırlanma sürətini ölçür, spidometrin ikinci cihazı sürət vahidlərinin dəyişməsinə bölünüb, məsələn: km/saat.

 

Cihazlar tez-tez əlavə xidmət funksiyaları ilə təmin olunur, məsələn, ölçmə nəticələrinin toplanması, toplanmış nəticələrin sıfırlanması, parolların sazlanması və ya parametrlərə girişin qorunması və s.