Qadınlara lazım olan vitamin və mineralları hansı qidalarda tapmaq olar?

Məşhur psixoloq Con Qrey yazdığı kimi, qadınlar şübhəsiz Veneradandırlar: zərif, çevik, nur saçan gözəlliyi ehtiva edirlər.  Ancaq təbiət tərəfindən bizə verilən şəxsiyyət parametrləri və hormonal balansın ən incə kökləmələri  vitamin və mineralların balansından birbaşa asılıdır.  Bunlardan hansı qadınlar üçün daha  vacibidir? Ens.az tərəfindən təqdim olunan material bu barədədir.

Heyvan və bitki mənşəli vitaminlər həyati birləşmələrdən biridir, onsuz orqanizmin normal işləməsi mümkün deyil. Onlar  enerji vermirlər, lakin həyat fəaliyyətini  qorumaq üçün minimal miqdarda mütləq lazımdır.  Vitaminlər əvəzolunmazdır, çünki əksəriyyəti bədənimizdə sintez olunmur və mütləq qida ilə birlikdə olmalıdır.  Onların ən vacib bioloji rolu, bir qayda olaraq, fermentlərin bir hissəsi olaraq katalitik  funksiyanı yerinə yetirmələri və prohormonlar və hormonlar - bədənimizdə yaxşı vəziyyətdə olan və yaşlanma prosesini gecikdirən metabolik proseslərin güclü tənzimləyicisi kimi çıxış etmələri ilə əlaqədardır.  Bəzi vitaminlərə daha çox ehtiyac duyuruq, digərlərinə isə az, amma bunların hamısı müəyyən  miqdarda olmalıdır, çünki artıqlıq və çatışmazlıq orqanizm üçün zərərlidir.

Vitaminlər bədənimiz üçün son dərəcə vacibdir və normal həyatı davam etdirmək üçün mütəmadi olaraq və balanslaşdırılmış tərkibdə və miqdarda olmalıdır.  Bunlar xəstəliklərdən və ətraf mühitin mənfi amillərindən qoruyur, zehni və fiziki fəaliyyətimizə, sağlamlığımızın, ağlımızın, gəncliyin vəziyyətinə təsir göstərir və bu  daha çox onlardan asılıdır.

Vitamin çatışmazlığı nələrə səbəb ola bilər 

Vitamin və mineralların olmaması və ya çatışmazlığı orqanizmə hər hansı digər qidalanma amillərinə nisbətən daha ciddi şəkildə təsir edir, çünki onların çatışmazlığı bir çox xəstəliklərə (piylənmə də daxil olmaqla) səbəb ola bilər. Qidalanmamızda onların azlığı və ya olmaması zamanı qeyri- normal vəziyyətlər mütləq meydana çıxır.  Məsələn, C vitamininin yoxluğu fiziki fəaliyyəti azaldır, ürək-damar sisteminin işini zəiflədir;  D vitamini olmaması yuxusuzluğa, yorğunluğa və çəkinin artımasına səbəb olur;  B1 vitamininin olmaması depressiyaya, sinir sisteminin pozulmasına səbəb olur;  A və E vitaminləri çatışmazlığı ilə görmə pisləşir, dəri və saçın durumu narahat edir , sızanaqlar görünür və s.

Qidalanmada vitaminlərin uzun sürən yoxluğu "avitaminoz" adlanan tipik xəstəliklərə səbəb olur, lakin daha tez-tez hipovitaminoz vəziyyəti yaranır ki, bunun üçün aşağıdakılar xarakterikdir: artan yorğunluq, zəiflik, laqeydlik, dəri, dırnaqlar və saçın vəziyyətinin pisləşməsi, piylənmə, iş qabiliyyətinin azalması, infeksiyalara qarşı həssaslığın artması.

Hansı vitamin qrupları mövcuddur

Bütün vitaminləri iki böyük qrupa bölmək olar: suda həll olunan (biotin, C, PP, pantotenik və folio turşusu, B1, B2, B12, B6) və yağda həll olunan (A, D, E, K, F)

Əksər insanlar vitaminlərin yalnız meyvə və tərəvəzlərdən əldə edilə biləcəyini düşünürlər.  Təbii ki, bu,  yanlış fikirdir.  Meyvələr - əsasən suda həll olunan vitaminlərin - A, B6 və C qiymətli bir mənbəyidir, lakin yağda həll olunan vitaminlər və B vitaminlərinin mənbəyi əsasən heyvan məhsullarıdır: ət, balıq yeməyi, dəniz məhsulları, kəsmik, yumurta, pendir.  Vitaminlərin çoxu taxıl, paxlalı bitkilər və qoz-fındıqda da olur.  Bütün sadalanan  məhsulların hamısı qida rasionunda  olmalıdır.

Hansı vitaminlər qadınlar üçün xüsusilə əhəmiyyətlidir?

Vitamin D

Əvvəllər D vitamininin rolunun yalnız bədəndəki fosfor və kalsiumun mübadiləsində, həmçinin sümüklərin normal inkişafının təmin edilməsində olduğuna inanılırdı.  Ancaq son araşdırmalar bu vitaminin bədənin fəaliyyətindəki rolu haqqında bilgilərimizi xeyli genişləndirir.  Təcrübələr nəticəsində D vitamininin yağ kütləsini azaltmağa kömək etdiyi məlum olub.  Lakin onun olmaması yalnız çəkinin artmasına deyil, bir sıra ciddi xəstəliklərə də səbəb olur (hipo və vitamin çatışmazlığı, hipoparatiroidizm, osteoporoz, böyrək mənşəli osteodistrofiya, hipofosfatemiya, hipokalsemiya, xroniki pankreatit, xroniki qastrit, lupus, xroniki enterit, sümük iliyinin gecikmiş formalaşması və  başqaları).

Bu gün orqanizim tərəfindən D vitamini alınmasının üç mənbəyini seçmək olar:

Günəş şüasının təsiri altında bədənin özü tərəfindən istehsal olunur.  İqlimimizi nəzərə alsaq, bu vitaminin adekvat şəkildə əmələ gəlməsinin yalnız yay dövründə reallaşır, hətta  həmişə olmadığı məlum olur. 

Qida qəbulu.  Vitamin D fermentləşdirilmiş süd məhsullarında (əsasən pendir, kəsmik və yoğurtlarda), bitki və yağda, heyvan qaraciyərində, dəniz məhsulları, yumurta sarısı və təbii inək südündə olur.  D vitamini ilə zəngin qidalara balıq qaraciyəri , paltus, siyənək, tuna, farel, qızılbalıq, skumbriya və balıq yağını göstərmək olar . Bitki mənşəli  qidalar (kartof, yulaf yarması, cəfəri, şampinonlar və s.) D vitaminə sahibdir, lakin heyvan məhsullarında olduğu qədər deyil.  Ancaq xatırlatmaq lazımdır ki, hər hansı məhsulun termik emalı zamanı D vitamini əhəmiyyətli dərəcədə məhv edilir.

Bioloji aktiv əlavələr şəklində D vitamini qəbulu.

Folio turşusu və ya metil folat (daha aktiv bioloji forma)

O - yaxşı əhval-ruhiyyə, gümrahlığın mənbəyidir və qadın reproduktiv sistemi üçün əvəzolunmaz bir elementdir.  Folio turşusu hər növ  yarpaqlı göyərtinin (çard, frillis, romano, oaklif, xardal yarpağı, rukolla və s.) bütün növlərində olur.  Gündəlik rasiona daxil edilməsi lazımdır, çünki onlar yalnız metil folatı ehtiva etmir, həm də görmə üçün çox faydalı olan və dərinin elastikliyini və yumşaqlığını artıran, sızanaqları qarşısını alan A vitamini, beta-karoten ilə zəngindir.  Folio turşusu tərəvəzin faydalarını və bitkidən daha çox ətə xas olan qida maddələrini özündə birləşdirən kale yarpaqlarında da olur, çünki tərkibindəki dəmir miqdarı mal əti və dana ətindən dəfələrlə çoxdur.

Antioksidləşdiricilər

Antioksidləşdiricilər immuniteti artırır və bədənin ətraf mühit amillərinə qarşı təbii müdafiəsini gücləndirir.  Onlar mizunanın gövdəsi və yarpaqlarında olur.  Bu, xoşagəlməz ədviyyəli dadı olan, rukollo-nu xatırladan inanılmaz dərəcədə şirəli və gözəl bir bitkidir.  Fosfor, kalium, kalsium və dəmir bitkinin yarpaqlarında və saplarında mövcuddur.

Yuxarıda göstərilən kale antioksidləşdiricilərlə və karotenoidlərlə də zəngindir, buna görə müntəzəm istifadə yalnız qocalmanı yavaşlatmır, həm də insanlarda müsbət əhval-ruhiyyəni təmin edir və omega-3 yağ turşularının olması cavanlaşmağa kömək edir. 

C vitamini

Həm antioksidləşdirici, həm də beyinə qida daşıyan gənclik və yenilənmə mənbəyidir.  Stressli vəziyyətdə əvəzedilməzdir və antivirus təsir göstərir.  Bu vitaminin ən ləzzətli mənbəyi çiyələk və sitrus meyvələridir.

Yod

Qadınlar üçün həmçinin yod da çox vacibdir.  Qalxanabənzər vəzinin sağlamlığının açarıdır, həmçinin hipotiroidizmin qarşısını almağa və resurs vəziyyətini dəstəyinə imkan yaradır - gün ərzində yüksək səviyyədə enerji verir.  Yod dəniz yosunu və vəzərinin şitillərində olur (digər vitaminlər C, B qrupu, PP, fosfor və yodun udulması üçün vacib olan kalsium ilə birlikdə). Vəzəri şitillərinə əlavə olaraq  mikrozelendə,  qırmızı nanə, vəzəri və tuşəngə  diqqət yetirilməlidir.

Vitamin qrupu A, D, K, E 

Bu vitaminlər dərinin, dırnaqların və gözlərin gözəlliyi üçün vacibdir.  Onlar ispanaqda çox miqdarda olur.  Bu göyərtidən olan yeməklər ən azı hər gün yeyilə bilər: Raqu adlanan xörək sağlam olmaqla yanaşı, həm də çox dadlı bir yeməkdir- qoz və  qaymaqla  ispanaq bişirilir. Ölkəmizin xüsusən dağlıq və dağətəyi rayonlarında da bu bitkidən hazırlanan çeşidli yemək növlərinə rast gəlinir.

Mənbə: passion.ru