Psixoloq: "Qardaş və bacıların davaları qaçılmazdır"

Rəqabət ruhu təbiətdən gəlmədi, bu sağ qalmağa və uyğunlaşmağa kömək edir. Uşaqlarda da hər şey eynidir

Ens.az saytı rusiyalı psixoloq Marina Pozinanın uşaqlar arasında rəqabətə həsr olunmuş yazısını təqdim edir

Uşağın hisslərinin açıq şəkildə özünü göstərməsinə imkan verməyən böyüklər, uşaqlarda müqavimət və təbii reaksiya oyadırlar. Uşaqlar söyüşürlər, vuruşurlar və böyüklər hər şeyin normal olub olmadığından narahat olurlar. Cavab: normaldır. Uşaqlar böyüklərin güzgüsüdür, böyüklər bunu başa düşməlidirlər. Uşaq da qısqanclıq hissi keçirir, ancaq bunu özünəməxsus şəkildə göstərir. Məsələn, özündən kiçik olanın başına nə iləsə vurmaq - ananın diqqətini cəlb etmək. Valideyn böyüyü təriflədi, yaşca kiçik olan qısqanıb tutuldu və yeməyini yemədi. Nənə bundan narahat oldu ki, görəsən uşaq xəstələnməyib ki. Uşağın vəzifəsi böyüklərin diqqətini qazanmaqdır. Və o, bir qayda olaraq, buna müvəffəq olur.

Nəzəriyyələr və təcrübələr

Rəqabətdən tamamilə qaçmaq mümkün deyil. Hətta psixologiyanın klassiki olan Alfred Adlerin bir nəzəriyyəsi var. O, ailədə doğuş ardıcıllığı ilə bir uşağın şəxsiyyətinin formalaşması haqqında bir fərziyyə irəli sürdü. O kimdir? Birinci, ikinci və ya üçüncü? Və ya bəlkə də tək? Adlerin fərziyyəsinə görə bu, vacibdir. Ənənəvi ailədə iyerarxiya həmişə mövcud olmuşdur. Köhnə xeyirxah "Ailə quruluşuna" əsasən, böyük uşağı təhqir etmək üçün yalnız atanın haqqı var, ana isə böyük qızı ilə söhbət edirdi. Ən kiçik uşaqlardan birinin ilk oğlan uşağına etiraz etdiyini və ya döydüyünü təsəvvür etmək mümkün deyil.

Əlbəttə ki, 21-ci əsrdə hər şey dəyişib. Çox tez-tez, ilk uşaq - çoxdan gözlənilən, gənc valideynlərin sirli sevgilərinin obyekti olur. Gənc ana və ata ilk dəfə valideynlik dövrü keçirlər, çox şey onlara tanış deyil. Vəziyyətin tələb etdiyindən daha çox narahat olurlar. Bu barədə bir zarafat da var, əgər ilk uşaq pişiyin yeməyini yeyərsə, bu, fəlakət və valideynlər üçün problem olacaq. Eyni şey üçüncü ilə baş verərsə, nahardan məhrum olan pişik problem yaşayacaq. Əlbəttə ki, bunlar hipertrofiyalı təsvirlərdir. Ancaq həqiqət payı da var: ilk uşaqla valideynlər daha diqqətli və nəzakətli, ikincini dünyaya gətirdikdə daha demokratik və daha sakitdirlər.

Uşaqlarının valideynlərinə göstərdikləri fərqli xarakterlər və davranışlar buradan qaynaqlanır. Birinci oğlanın "taxt" dan imtina etmək və təhvil vermək istəmədiyi aydındır, ancaq nə etməli, artıq o buradan düşürülüb. Bundan başqa, ana kiçik olanla daha çox vaxt keçirir və deyəsən onu daha çox sevir. Oxşar vəziyyət, uşaqlar arasındakı yaş fərqindən asılı olmayaraq bənzər bir ssenaridə təkrarlanacaq.

Nə etməli ? Birincisi, rəqabətin nəyin uğrunda getdiyini başa düşmək vacibdir. Oyuncaqlar üçün? Hər şey sadədir! Hər kəsin özünün olmasına icazə verin. Valideynlərin vaxtı və diqqəti uğrunda? Hər kəsə diqqət yetirin. Əlbəttə ki, çətindir, ancaq savadlı bir yanaşma ilə özünü göstərəcək valideyn müdrikliyini tapmalısan. Uşaqların hər biri ilə öz sevdiyi sahə ilə tanış olmaq, bir şey oynamaq lazımdır. Və mütləq birlikdə.

İkinci vacib məqam uşaqların hər birinə fərdi yer verməkdir. Mənzil böyükdürsə, bunu etmək asandır. Ancaq kiçik yerdə belə həll yolları var - hər birinə dolança alın, böyük bir komod əvəzinə, iki kiçik komod qoyun. Hətta belə zahirən elementar görünən şeylər uşağa öz məkanına sahib olmağa və öz əhəmiyyətini hiss etməyə imkan verir.

Unutmayın ki, uşaqlar valideynlərinin davranış qaydalarını kopyalayırlar. Evə gələrək, sabah kirayəni kimin ödəyəcəyi və uşaqları kim bağçaya aparacağı mövzusunda ərinizlə davalar təşkil etsəniz, uşaqların uşaq bağçadakı mübahisənizi tezliklə təkrarlamayacağını gözləməyin. Mübahisəli mövzuları bir dialoqda həll etməyi və kompromis axtarmağı öyrənsələr, daha faydalıdır. Bunları yalnız nümunə ilə öyrədə bilərsiniz.

Diqqət yetirin

Uşaqlar arasındakı davalar çox vaxt evdə, valideynlərinin yanında, onlar öz ərazilərində olduqda özünü büruzə verir. Ancaq uşaqlarınız kənarda, məsələn düşərgə kimi xarici bir ərazidə olduqda sinergiya effekti dərhal işə düşür. Orada rəqib deyillər, artıq dostdurlar. Qardaş və ya bacı tanımadığı ərazidə yeganə yerli varlıq kimi qəbul edilir, keçmiş ev rəqibləri birləşirlər.

Buna görə də, valideynlər uşaqların niyə dava etdiyini soruşduqda və narahat olduqda, həmişə başqa şərtlərdə onları izləmələrini xahiş edirəm. Və orada hər şey sülh yolu ilə inkişaf edərsə, eyni zamanda düşmənçilik qəddar deyilsə və nəzarətiniz altında keçərsə, narahat olmağa heç bir səbəb yoxdur. Hər iki uşaqda bir əsas, xarakter yaranır. Ev döyüşlərində onlar öz maraqlarını qorumağı, "mən" və şəxsi məkanlarını müdafiə etməyi öyrənirlər.

Mənbə: www.wday.ru