Milli Gül

Milli gül — Bir ölkənin simvolu olan gül və ya bitkiyə deyilir. Hal-hazırda 100-ə yaxın ölkənin milli gülü var. Kanada, Almaniya və Livan kimi bəzi ölkələrdə, milli bitki simvol bir ağacdır. Qızılgül, çoxlu ölkənin milli gülü olaraq birinci mövqedə yer tutur və 10 ölkədə ki ABŞ, İngiltərə, İtaliya, İran, Rumıniya, İraq, Səudiyyə Ərəbistanı, Mərakeş, Lüksemburq, Bolqarıstandan ibarətdir, milli gül kimi seçilmişdir. İkinci yer, orxideya gülünə məxsusdur .7 ölkə ki əsasən Cənubi Amerikada yerləşirlər, orxideyanı öz milli gülləri kimi seçiblər. Sonrakı rütbələrdə dağlaləsi və jasmin gülləri yerləşirlər. Azərbaycanın rəsmi milli gülü yoxdur.

Tərif

Milli gül, ölkənin simvolu olan gül və ya bitkiyə deyilir. Milli gül seçimi,dövlət himni və milli bayraqın seçimindən az rəsmi olaraq edilir və adətən milli gülün seçim qaydası belədir ki naməlum zaman hər bir ölkənin əhalisinin sevgi, maraq və adətlərinin təsiri altında bir gül milli gül kimi şöhrət qazanır.Qədim tarixə malik ölkələrdə və həmçinin müxtəlif millətlərdən ibarət olan ölkələlərdə azaraq bir milli gül olur və çox vaxt bir neçə gül əhalinin maraq və diqqət simvolu kimi olur.Bu ölkələrdə milli gül region və ya vilayət üzrə fərq edə bilər.Məsələn, Amerikada hər bir əyalətin özünə məxsus yerli gülü var.Yaponiyada isə 1954-cü ildən bəri 47 vilayətin hər biri üçün xüsusi yerli gül təyin edilib.

Tarixçə

 

Payızgülü, Yaponiyanın milli gülüdür və iki qat 16 bucaqlı payızgülü Yaponiya imperatorunun simvoludur.

Nəzəriyyələrə görə, milli gül seçiminin başlanğıcı 4000 il bundan əvvəl ətrafına və Qədim Misirə qayıdır.Misir ilk ölkə idi ki Suzanbağı gülünü ölkəsinin milli gülü etdi.Misir erkən padşahlıq dövründə (2700-3000 eramızdan əvvəl), kral Yuxarı Misir simvolun bir növ cil və Aşağı Misir simvolun arıçılardan biri etdi.

Milli gül seçilməsinin əsası

 

Budda bir Fındıqcalı şanagüllədən yüksəlir. 14-15 əsrdə oyma Vyetnamda

Bir bitkinin milli gül kimi seçilməsi bir ölkənin xüsusiyyətləri ilə dərin bağlantısı var və çoxlu yayınmasından başqa, bitki artımının konkret olması,nadirlik və gözəllik,din, tarix, miflər,yerli məhsul olmaq və ölkə əhalisinin mədəni xüsusiyyətləridə bu seçimin növü ilə bağlıdır .Normal olaraq bir ölkənin ərazisindən başqa yerdə nəşr olmayan milli güllərdən Gümüş qıjınYeni Zelandiyada, Acacia pycnanthanı Avstraliyada və Rhododendron arboreumu Nepalda ad aparmaq olar.Dini səbəblərə görə seçilən güllərdən biri Hindistanın milli gülü olan Lotus gülüdür. Əski Hindi miflərində lotus yaranmanın böyük bir əlamətlərindən və həm də tanınmış Hind tanrı və tanrıçalarının əlamətlərindən hesab olunurdu.Məsələn lotus, Vişnununxüsusi əlamətidir və dördüncü əlində Padama adlı lotus var.Həmçinin bu cür bir hikayədə var ki Vişnu yatmışkən Brahmalotus gülü kimi göbəyindən oldu,ona görə lotuszadə və lotusçuda Brahmanın ləqəblərindəndir.Hollandiya və Belçikada dağlaləsi seçimi, Yəmən və Efiopiyada ərəb qəhvəsi seçimi, Səudiyyə Ərəbistanında xurma palması seçimi və Liberiyada qara istiot seçimi kənd təsərrüfatı məhsulları ilə bağlıdır.

Asiya

Ölkə	Milli gül	Şəkil	Şəkil	Şəkil
İordaniya	Iris chrysographes (Iris nigricans)
İsrail	İran meşənovruzu (Cyclamen persicum)
Əfqanıstan	Dağlaləsi (Tulip) Qara tut ağacı (Morus nigra)
İndoneziya	Ərəb jasmini (Jasminum sambac) Phalaenopsis amabilis (Phalaenopsis amabilis) Arnold rafflesiyası (Rafflesia arnoldii)
İran	Qızılgül (Rosa) Dağlaləsi (Tulip)  Suzanbağı (Nymphaea spp) Adi sərv (Cupressus sempervirens)
Bruney	Simpoh Ayer (Dillenia suffruticosa)
Banqladeş	Nymphaea pubescens  (Nymphaea pubescens)
Butan	Himalay xaşxaşı (Meconopsis grandis)
Pakistan	Ağ jasmin (Jasminum officinale)
Tailand	Borucuqlu kassiya gülü (Cassia fistula )
Çin Respublikası	Gavalı çiçəyi 1964 ildən bəri  ( Prunus mume ) Peony ( Paeonia)
Yaponiya	Rəsmi olaraq milli gülü yoxdur. Qeyri rəsmi olaraq:Sakura ( Prunus serrulata ) Payızgülü (Chrysanthemum)
Şri-Lanka	Nymphaea nouchali
Sinqapur	Sinqapur orxideyası (Vanda Miss Joaquim)
Suriya	Ərəb jasmini (Jasminum sambac) Çələng əsməsi (Anemone coronaria)
İraq	Qızılgül
Səudiyyə Ərəbistanı	Qızılgül Xurma palması ( phoenix dactylifera)
Filippin	Ərəb jasmini (Jasminum sambac) Narra (Pterocarpus indicus)
Kamboca	Mitrella mesnyi  (Mitrella mesnyi)
Cənubi Koreya	Suriya hibiskusu (Hibiscus syriacus)
KXDR	Magnolia sieboldii (Magnolia sieboldii)
Laos	Plumeriya (Plumeria)
Livan	Livan sidri (Cedrus libani)
Myanma	Narra (Pterocarpus indicus)
Malayziya	Çin qızılgülü (Hibiskus rosa-sinensis)
Nepal	Rhododendron arboreum (Rhododendron arboreum)
Vyetnam	Fındıqcalı şanagüllə (Nelumbo nucifera)
Hindistan	Fındıqcalı şanagüllə (Nelumbo nucifera)
Honkonq	Bauhinia blakeana (Bauhinia blakeana)
Yəmən	Ərəb qəhvəsi gülü (Coffea Arabica)

Avropa

Ölkə	Milli gül	Şəkil	Şəkil
Albaniya	Yuxu xaşxaşı gülü (Poppy)
Almaniya	Əkin güləvəri (Centaurea cyanus) Ağcaqayın (Quercus robur)
Avstriya	Acıçiçək (Gentiana) Alp edelveysi (Leontopodium alpinum)
İspaniya	Bağ qərənfili  (Dianthus caryophyllus)
Estoniya	Əkin güləvəri (Centaurea cyanus)
İrlandiya	Ağ yonca (Trifolium repens)
Ukrayna	Adi günəbaxan (Sunflowers)
İtaliya	Meşənovruzu Qızılgül Ağ zanbaq (Lilium) Ağ Yuxu xaşxaşı (poppy)
İslandiya	Dryas octopetala (Dryas octopetala)
Böyük Britaniya	İngiltərə:Qızılgül  Uels:Yalançı nərgizgülü (Narcissus pseudonarcissus)  Şimali İrlandiya:Ağ yonca (Trifolium repens)  Şotlandiya:Qanqal (Thistle)
Belçika	Yuxu xaşxaşı gülü (Poppy) Dağlaləsi
Bolqarıstan	Qızılgül
Bosniya və Herseqovina	Bosniya zanbağı (Lilium bosniacum)
Portuqaliya	Lavanda (Lavender)Avropa zeytunu yarpağı (Olea europaea)
Cəbəli-Tariq	Iberis gibraltarica (Iberis gibraltarica)
Rusiya	Chamomile (Chamomile)
Rumıniya	Həmərsin
Danimarka	Çəmənlik üçyarpaq yoncası (Trifolium pratense)
San-Marino	Meşənovruzu
İsveç	Linnaea (Linnea Borealis) Adi göyrüş (fraxinus excelsior)
İsveçrə	Alp edelveysi  (Leontopodium alpinum)
Fransa	Süsən
Finlandiya	Keysk inciçiçəyi (Convallaria Majalis)
Kipr	Kipr meşənovruzu (Cyclamen cyprium)
Xorvatiya	Xorvatiya süsəni (Iris croatica)
Latviya	Leucanthemum vulgare (Leucanthemum vulgare)
Lüksemburq	Qızılgül
Polşa	Lalə
Malta	Cheirolophus crassifolius (Paleocyanus crasifoleus)
Macarıstan	Dağlaləsi
Norveç	Saxifraga cotyledon (Saxifraga cotyledon)
Niderland	Dağlaləsi
Yuqoslaviya	Keysk inciçiçəyi (Convallaria Majalis)
Yunanıstan	Acanthus mollis (Acanthus mollis)
Vatikan	Ağ zanbaq ( Lilium candidum)

Şimali və Mərkəzi Amerika

Ölkə	Milli Gül	Şəkil
ABŞ	Qızılgül
Barbados	Caesalpinia pulcherrima (Caesalpinia pulcherrima)
Baham adaları	Tecoma stans (Tecoma stans)
Beliz	Cockleshell orxideya (Prosthechea cochleata)
Paraqvay	Truba ağacı ( Tabebuia)
Panama	Peristeria elata (Peristeria elata)
Trinidad və Tobaqo	Çakoniya (Warszewiczia coccinea)
Yamayka	Guaiacum officinale (Guaiacum officinale)
Sent-Kits və Nevis	Delonix regia (Delonix regia)
Dominika	Swietenia mahagoniağacı (Swietenia mahagoni)
Kanada	Ağcaqayın yarpağı (Acer saccharum)
Kosta-Rika	Guarianthe skinneri (Guarianthe skinneri)
Kuba	Hedychium coronarium (Hedychium coronarium) Roystonea regia (Roystonea regia )
Qvatemala	Lycaste skinneri (Lycaste skinneri )
Meksika	Soğankülü (Dahlia)

Cənubi Amerika

Ölkə	Milli Gül	Şəkil	Şəkil	Şəkil
Argentina	Erythrina crista-galli (Erythrina crista-galli)
Uruqvay	Erythrina crista-galli (Erythrina crista-galli)
Ekvador	Lycaste skinneri (Lycaste skinneri )
Salvador	Yucca gigantea (Yucca gigantea)
Braziliya	Cattleya labiata (cattleya labiata) Çəhrayı truba ağacı ( Tabebuia impetiginosa) Qızılı truba ağacı ( Tabebuia chrysotricha)
Boliviya	Cantua buxifolia (Cantua buxifolia) Yencək gülü (Heliconia rostrata)
Peru	Cantua buxifolia (Cantua buxifolia)
Çili	Lapageria rosea (Lapageria rosea)
Kolumbiya	May gülü (Cattleya trianae)
Qayana	Viktoriya Amazonika  (Victoria amazonica)
Nikaraqua	Plumeria (Plumeria)
Venesuela	Cattleya mossiae (Cattleya mossiae)

Avstraliya və Okeaniya

Ölkə	Milli Gül	Şəkil
Avstraliya	Acacia pycnantha (Acacia pycnantha)
Yeni Zelandiya	Cyathea dealbata yarpağı (Cyathea dealbata)
Samoa	Purpur alpiniya (Alpinia purpurata)
Fici	Medinilla waterhousei (Medinilla waterhousei)
Kuk adaları	Gardenia taitensis (Gardenia taitensis)
Marşall adaları	Guettarda speciosa (Guettarda speciosa)

Afrika

Ölkə	Milli Gül	Şəkil
CAR	Protea cynaroides (Protea cynaroides)
Efiopiya	Zantedeschia aethiopica (Zantedeschia aethiopica)
Tunis	İspaniya jasmini (Jasminum grandiflorum)
Zimbabve	Gloriosa superba (Gloriosa superba)
Qana	Xurma palması ( phoenix dactylifera)
Lesoto	Aloe polyphylla (Aloe polyphylla)
Liviya	Nar çiçəyi (Punica granatum)
Liberiya	Qara istiot (Piper nigrum)
Mərakeş	Qızılgül
Misir	Suzanbağı (Egyptian lotus) Qədim dövrlərdən indiyə qədər
Mavriki	Trochetia boutoniana Trochetia boutoniana
Namibiya	Qəribə valvisiya (Welwitschia mirabilis)
Nigeriya	Kostus spektabilis (Costus spectabilis)