Hüseyn Cavid - İblis/Üçüncü pərdə (III hissə)

X a v ə r 
 
Əvət... 
 
A r i f 
 
(sərxoşca və istehzalı qəhqəhə ilə) 
 
Nə xoş təsadüf?  
 
X a v ə r 
 
Arif! Nə ararsın orda, Arif?! 
 
A r i f 
 
Saqlanmada burda bir mücevhər, 
Könlüm onu şimdi bulmaq istər. 
 
X a v ə r 
 
Hər söylədiyin birər müəmma... 
Yoq orda bir öylə şey, yoq əsla. 
 
A r i f 
 
Var, var o məzar içində bir hur, 
Zülmətdə yaşar o nəcmi-pürnur, 
Qumral saçı sanki şe’ri-mənsur 
İnsan oluyor görüncə məshur. 
 
X a v ə r 
 
Arif! Nə çabuq dəyişdi halın? 
Bilməm ki, nədir sənin xəyalın? 
 
(bodrum qapısının üzərinə çıqaraq mane olmaq istər) 
 
A r i f 
 
(sərxoşca bir qabalıqla itər) 
 
Çıq get, yetişir!.. 
 
X a v ə r 
 
(sinirli) 
 
Xayır, bu evdən 
Sən getməlisin fəqət, deyil bən.  
 
(təbdili-tevr ilə) 
 
Yoq, getmə, əvət qal, ah, lakin, 
Lakin onu həp unut!.. 
 
A r i f 
 
(sərxoşca qəhqəhə ilə) 
 
Namümkün! 
 
X a v ə r 
 
Yoq, yoq, onu hiç bıraqmam əsla. 
 
A r i f 
 
Sən əski inadın üzrə hala! 
 
X a v ə r 
Bir kərrə düşün də, ah, qəddar! 
 
A r i f 
 
(şiddətlə bağırır) 
 
Dəf’ ol, daha etmə fəzlə israr. 
 
X a v ə r 
 
Sərxoşmu, nəsin? Gəl, iştə əvvəl! 
Məhv et bəni, olmayım da əngəl. 
 
A r i f 
 
(son dərəcə hiddət və nifrətlə itər) 
 
Dəf’ ol dedim... 67 
 
X a v ə r 
 
Ah, ədəbsiz, alçaq! 
 
A r i f 
 
(vəhşi bir hücumla boğazından yaqalayıb boğar, İblisdə alçaq və məmnun bir qəhqəhə...) 
 
Al!.. Iştə... budur cavabın ancaq... 

Xavər iztirab və dəhşətlər içində əbədi bir şükutə varır. Arif üzərini həsirlə örtər, ufaq bir düşüncə və tərəddüddən sonra bodrumun qapağını açar. 
 
R ə’ n a 
 
(heyrətlə başını qaldırır) 
 
Sənmisin, Arif?! 
 
A r i f 
 
(onun əlindən dutub çıqarır) 
 
Çabuq ol, durma gəl. 
 
R ə’ n a 
 
(arqası cənazəyə olaraq) 
 
Nerdə idin? 
 
A r i f 
 
(səbirsiz) 
 
Gəl, gedəlim, sorma, gəl! 
Gəl, çabuq ol, gərçi sən atdın bəni, 
Arif unutmaz səni, atmaz səni. 
Gəl gedəlim, gəlmədən İbn Yəmin...  
 
R ə’ n a 
 
(bodruma işarətlə) 
 
Gəlsə də zənnimcə bu yer pək əmin... 
 
A r i f 
 
Burda durulmaz, çəkilib qaçmalı, 
Qaçmalı, vəhşətdən uzaqlaşmalı... 
Hər ikisi təlaş və iztirab ilə uzaqlaşıb görünməz olur. 
 
İ b l i s 
 
(sürəkli və şiddətli qəhqəhələrlə) 
 
Qaçmalı, əlbəttə, uzaqlaşmalı, 
Başqa cinayətlərə yaqlaşmalı. 
 
(qəhqəhə) 
 
Siz nə qadar bəndən uzaqlaşsanız, 
Yer deyil, əflakə uçub qaçsanız, 
Qarşılaşıb birləşiriz daima, 
Ayrı deyil, çünki biriz daima. 
 
(İçəri girər, qapağı endirib üzərini həsirlə örtər). 
 
İ b n Y ə m i n 
 
(Qara çavuşla bərabər gəlir, alnının tərini silər. Kəndinə işarət edərək qəhqəhə ilə) 
 
Bir qocaman orduyu iğfal edən 
Aciz imiş sanki küçük hiylədən. 
 
(istehzalı qəhqəhə) 
 
Həbs edəcəkmiş bəni üç sərsəri!.. 
 
(qızğın) 
 
Dur bulayım bir şu ədəbsizləri, 
Anlatırım onlara cür’ət nədir, 
 
(cibindən beş-on altın çıqarıb oynataraq) 
 
Saçdığım altındakı qüvvət nədir. 
 
(dışarı çıqmaqda olan İblisə) 
 
Ey! Bana baq, nerdə bizim ixtiyar? 
 
İ b l i s 
 
Şimdi gəlir, yoqsa bir əmrinmi var? 
 
İ b n Y ə m i n 
 
Durma, həmən bul, ona var çoq sözüm. 
 
(qülbəyə girər, Xavərin cənazəsini görüncə) 
 
Ah, o nə? Yanlış görüyormu gözüm!? 
 
(İblisi yaqalayıb əlindəki silah ilə təhdid edər) 
 
Var şu cinayətdə yəqin bir səbəb, 
Söylə, onun məhvinə kimdir səbəb? 
 
İ b l i s 
 
(kəkələr) 
 
Bilməm, əfəndim, xayır, əfsus, əvət... 
 
(təbdili-tevr ilə) 
 
Həp şu dəni vəhşətə bais fəqət... 
 
(Sükut və tərəddüd) 
 
İ b n Y ə m i n 
 
Kim əcəba, kimdir o xain, rəzil? 
 
İ b l i s 
 
İşvəli Rə’nayə uyan bir səfil. 
 
İ b n Y ə m i n 
 
Nerdədir onlar? 
 
İ b l i s 
 
Savuşub getdilər, 
Şimdi, əvət şimdi fərar etdilər. 
 
İ b n Y ə m i n 
 
İştə bu dəhşətli xəbər pək fəna... 
 
(düşünür) 
 
İ x t i y a r 
 
(gəlir, Xavərin cənazəsini görüncə) 
 
Ah, o nə, eyvah, nə olmuş ona? 
 
(Mə’yus və şaşqın baqışlarla cənazəyə yaqlaşır, qollarını köksündə çapraz edər, titrək və acı bir fəryad ilə) 
 
Söylə, aman söylə, mələk Xavərim! 
Kim?.. Sana kim qıydı, aman, söylə, kim? 
 
(qucaqlayıb öpər) 
 
Döndü qaranlıq gecəyə gündüzüm, 
Uf, daha fərq etmiyor əsla gözüm.  
 
(təbdili-tevr ilə) 
 
Tərk edərək biz bütün insanları, 
Məskən edindik fəqət ormanları; 
Görmiyəlim ta mədəni vəhşəti, 
Zülmü, cinayətləri, süfliyyəti, 
Qaçdığımız qəhrü fəlakət izi 
Buldu, əvət, buldu nihayət, bizi. 
 
(sinirli və çılğın) 
 
Ah, köpürdükcə şu xain bəşər, 
Yer yüzü daim qusacaq zülmü şər. 
Məzbəhə dönmüş də bütün kainat, 
Qeyri çəkilməz şu müləvvəs həyat. 
 
(ətrafındakılara qızğın) 
 
Ya siz!? Ey insanlığı təhqir edən 
Duyğusu, vicdanı sönüklər!.. Həmən 
Dəf’ olun, artıq bana rahət verin! 
 
(göyə doğru) 
 
Nerdə?.. Fəqət Tanrıyı bir göstərin! 
Ah, ona var söylənəcək sözlərim... 
 
(cənazəyə acı fəryad ilə) 
 
Yavrum! Aman, nazlı, mələk Xavərim... 
 
Qülbədəkilər pərişan və mütəəssir adımlarla çıqarlar. Ixtiyar şiddətlə ağlar və Xavərin dağınıq saçlarını qoqlayıb da titrək əllərilə oqşar, sönmüş gözlərini öpər, hərəkətsiz başını qolları arasına alır. Çılğınca baqışlarla göyə doğru baqmaqda dəvam edər. Eyni zamanda pərdə ağır-ağır enməyə başlar. 
 

Pərdə