Hüseyn Cavid - Ana (IX hissə)

Murad 

Ah, mən nə yapdım? Nə günah işlədim! 
Durduğum yerdə mən nə suç eylədim? 
Qanpolad!.. İştə, qıydığım növcəvan 
Tükənməz bir uyğuya dalmış... aman! 
Aman, ya rəb, nədir bu qorxunc əhval? 

(İsmətin halına diqqət edərək) 

Ah, bu qız neçin böylə pəjmürdəhal? 
Bu İsmətmi? Solğun bir gülə dönmüş? 
Orxanı yandıran atəşmi sönmüş? 
Odur, o... qızcığaz nasıl da bayğın! 
Ah, mənəm bais... Əllərim qırılsın! 

(Ətrafa göz gəzdirərək) 
durulmaz burda, 
Tez sovuşmaq gərək başqa bir yurda; 
Yoxsa buğum-buğum doğrarlar məni, 
Qurtaracaq yox bir havadar məni. 

(Əlindəki tapançaya baxaraq) 

Boş bir silah!.. Çox tühaf, imdi bundan 
Həm daşıyan qorxuda, həm də düşman. 

(Qaçmağa hazırlaşırkən Səlma qarşısına çıxar) 

Murad 
(Təlaşlı və şaşqın) 

Ah! 

Səlma 

Qonaq qardaş, dur! Təlaş etmə sən, 
Qorxma, bir zərər gəlməz sənə məndən. 
Amandasan; heç qorxma, heç sıxılma! 
Çünki mən əvvəldən söz verdim sana. 
Sən bir qonaqsan, qatil olsan belə, 
Səlma həlak olur da, verməz ələ. 

Murad 

(Tapançanı yerinə qoyaraq) 

Aman! Ah, nə böyük qadınsan! 

Səlma 

Amma, 
Bir ricam var, sənin adın nə? 

Murad 

Sorma! 

Səlma 

Bilmək istərəm, söylə! 

Murad 

(Mütərəddid bir tövrlə) 

Çərkəs Murad... 

Səlma 

(Sinirli və çılğın bir halda) 

Ya rəb, mərhəmət! Ah, oğul! Qanpolad! 

Murad 

(Başını aşağı dikərək öz-özünə hiddətlə) 

Öldürdüyün Qanpolad, Səlma pənah... 
Murad! Sən nə vicdansız oldun eyvah! 

Səlma 

Aman, nə müşkül mövqedə qaldım, ah, 
Ah, nə talesiz ana oldum, allah! 

(İsmət bu sırada saçlarını aralayaraq, başını qaldırıb baxınır) 

Səlma 

(Yumşaq səslə) 

Murad! Sən həm qəribsən, həm mültəci... 
Burdan sağ qurtulub gedərsən imdi, 
Fəqət bilməlisən, bu qanlı arslan, 
Bu qıydığın cavan oğlumdur... 

İsmət 

(Çığıraraq) 

Aman! 
Ah, nerdəsən Səlim! Gəl, iştə fürsət! 
Qanlımız burda... 

Murad 

Ah! 

Səlma 

(İsmətə) 

Sus, qızım, İsmət! 
Sus! Qərib bir qonaq verilməz ələ... 

İsmət 

(Səlmadakı xəncəri almağa çalışaraq) 

Xayır, böylə vicdansız gərək ölə! 

Səlma 

(İsməti əli ilə rədd edərək) 

Amandadır, yavrum, bildinmi? 

İsmət 

(Həyəcanlı bir halda Murada) 

Cəllad!.. 

(Cənazəni qucaqlayaraq) 

Ah, qanın yerdə qaldımı, Qanpolad!? 

Murad 

(Səlmanın əlindəki xəncəri qopararaq İsmətə) 

Xayır, bu qan yerdə qalmaz, bax iştə! 

(Ürəyinə saplamaq istədiyi halda Səlma şiddətlə qoluna vurur, xəncər yerə düşür, dərhal özü alır)

Səlma 

(Hiddətli) 

Murad!.. 

Murad 

Doğrayın məni riştə-riştə! 
Əvət, doğrayın, məhv olmalı zalım! 
Ah, bir alçağa mərhəmət nə lazım? 
Qanlı bir canavar sağ buraxılmaz; 
Mən bir xainəm, öldürün! 

Səlma 
Heç olmaz! 

Murad 

Yaşatma, öldür, ana! Məncə hala, 
Billah, gəbərmək yaşamaqdan ula... 

Səlma 

Xayır, sən mənə eylərkən iltica, 
Söz vermişəm, dönməm sözümdən əsla! 

(Bu sırada bir-iki islıq və tapança səsi eşidilir) 


Murad 

(Diksinərək) 

Aman, ya rəb! 

Səlma 

(Qolundan tutub çəkərək) 

Gəl! Heç təlaş etmə, gəl! 
Qaçmaq gərək... Qorxuram arta əngəl... 

Murad 

(Özünə) 

Hər tərəf qorxuluq, qaçmaq səmərəsiz, 

(Aşkar) 

Ah, mən nə bir yol bilirəm, nə bir iz. 

Səlma 

Gəl, heç qəm etmə, gəl! Bax, iştə bir yol... 
Düz, qorxusuz bir dərədir, əmin ol! 
Burdan çıxar bir köyə, həm çox sürməz; 
Sağ qurtulub gedərsən, kimsə görməz. 

İsmət 

(Başını qaldırıb həzin və atəşli bir ahənglə) 

Ya rəb, nə bəxtiyar imiş ölənlər!.. 

Murad
 
(Səlmaya) 
Ah, nə qədər alicənabsan... 

Səlma 

(Murada) 

Yetər! 
Yetər get, durma get! Haydı, çəkil get! 
Artıq sovuş! Durmaq vaxtı deyil, get! 

(Murad Səlmadakı böyüklüyə qarşı sıxılaraq şaşqın bir halda yürür. Bir-iki addım getdikdən sonra dönüb baxır və dərin bir ah çəkərək büsbütün uzaqlaşır) 

Səlma 

(Muradın getdiyi tərəfə doğru hiddətli və həyəcanlı bir səslə) 

Get, namərd qonaq, get! Alçaq mültəci! 
Get, miskin hərif, get! cəllad, yırtıcı! 
Get, vicdansız! Özünü qurtar, yaşa! 
Ancaq vicdansızları bəslər dünya! 

(Daha sinirli və qızğın) 

Get, gözüm görməsin! Uzaqlaş dəf ol! 
Nə haqsızlıq etdinsə allahdan bul! 
Get, çəkil get! Dinsiz, allahsız xain! 
Murdar izin bu torpaqdan silinsin! 
Oğlumu söndürdün, yandırdın məni, 
Get, kamə irdirməsin allah səni! 

(Göyə doğru titrəyərək) 
Mərhəmət! Ya rəb, mərhəmət, inayət! 
Təhəmmül ver! Qalmamış məndə taqət; 
Ah, qəlbim az qalır partlasın, allah! 

(Cənazəyə doğru qoşaraq çılğınca) 

Allah, nə bədbəxt ana oldum... Eyvah! 
Həsrəti könlündə can verən övlad! 
Ah, qəhrəman oğul, nakam Qanpolad! 

(Haman oğlunu qucaqlayaraq şiddətli və yaxıcı hıçqırıqlar içində boğulub düşər. Bu sırada Səlim ilə arxadaşı dəxi birər tərəfdən çıxaraq hiddətli və məbhut bir halda baxa qalırlar) 

PƏRDƏ

SON