Ermənistan siyasətində qarışıqlıq: Paşinyan Qarabağla bağlı şərtlərindən geri çəkilir

Ermənistanda Nikol Paşinyan iqtidarı ilə Dağlıq Qarabağdakı separatçı rejim arasında ziddiyyətlər kulminasiya nöqtəsinə çatıb. Vəziyyət o həddədir ki, Paşinyan qondarma rejimə maliyyə yardımı ayırmağı da dayandırıb. Erməni mətbuatının yazdığına görə, Yerevan qondarma rejimin maliyyə yardımı barədə xahişlərini rədd edib. Baş Nazir Dağlıq Qarabağa maliyyə yardımının göstərilməsi üçün qondarma rejimin "təhlükəsizlik şurasının katibi" Vitali Balasanyanın istefası şərtini irəli sürüb. Qondarma "prezident" Bako Saakyan Balasanyandan Ermənistan hakimiyyətinin tələbini yerinə yetirib istefa verməsini istəsə də, keçmiş səhra komandiri bu addımı atmaqdan imtina edib. Balasanyan "DQR prezidenti" postuna iddialıdır və onunla Paşinyan arasında ciddi ixtilaf var.

Yerevan hökuməti ilə separatçılar arasındakı qarşıdurma uzun zamandır, müzakirə olunur. Maliyyənin kəsilməsi də ciddi təzyiq olaraq dəyərləndirilir. İndi hər kəs bunu düşünür - Paşinyan qondarma rejimin rəhbərliyini dəyişməyə, separatçıları ələ almağa nail olacaqmı? Ən əsası isə bu proseslər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə təsir göstərəcəkmi?

Vurğulayaq ki, Nikol Paşinyanın anti-Rusiya ritorikasına baxmayaraq, ölkənin siyasi və iqtisadi gücü məhz Moskva ilə əməkdaşlıqda maraqlı olan insanların əlində cəmləşib. Ermənistanda baş verən etiraz aksiyaları nəticəsində Serj Sarqsyan hakimiyyətinə son qoyulması, müxalif deputat Nikol Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsi Azərbaycanda Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı konstruktiv dialoq mühitinin yaranacağına az da olsa ümid yaratmışdı. Çünki uzun illərdir hakimiyyəti əlində saxlayıb işğalçı siyasət həyata keçirən "Qarabağ klanı"nı devirən Paşinyan bəyan etdiyi kimi, ölkəni sosial-iqtisadi problemlər girdabında boğulmaqdan xilas etmək üçün tamam fərqli siyasət həyata keçirməliydi. Bu mənada, işğal faktına görə Ermənistanı bütün regional iqtisadi layihələrdən təcrid edən Azərbaycanla əlaqələrin bərpası düşmən ölkə rəhbərinə verdiyi vədləri yerinə yetirməyə imkan tanıya bilərdi. Bu, N.Paşinyanın erməni xalqı qarşısında etibarını itirməməsi üçün yeganə şansı idi.

Əvəzində ağır sosial-iqtisadi və siyasi böhran vəziyyətindən hələ də çıxa bilməyən Ermənistanın Baş Naziri Nikol Paşinyan əsas rəqiblərindən canını qurtarmağa çalışdı. O, işğalçı ölkənin sabiq prezidenti Robert Koçaryanı həbs etdikdən sonra diqqətini Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) Baş Katibi, erməni generalı Yuri Xaçaturovun üzərində çəmləşdirmişdi. Növbədə devirdiyi Serj Sarqsyanı da oxşar taleyin gözlədiyi heç kimdə şübhə doğurmurdu. Lakin Kreml rəhbərliyinin barəsində cinayət işi qaldırılan generalın həbsinə yaşıl işıq yandırmaması Paşinyanın planlarına mane oldu. Ancaq düşmən ölkənin Baş Naziri KTMT-də Y.Xaçaturovun əvəzinə keçmiş Müdafiə naziri Vaqarşak Arutunyanın namizədliyini irəli sürməklə Qarabağ klanının aparıcı üzvlərini sıradan çıxararaq qarşısındakı bütün əngəlləri aradan qaldırmaqda israrlı olduğunu nümayiş etdirdi. Bu məqsədlə hətta o, Qazaxıstanın o zamankı Prezidenti Nursultan Nazarbayevə də müraciət etməli oldu.

Qazaxıstan prezidentinə telefon zəngində N.Paşinyanın əsas məqsədi KTMT müstəvisində atmaq istədiyi addımlara dəstək qazanmaq olsa da, Rusiya amili onun bütün planlarını alt-üst etdi. Nəticədə, Ermənistanın Baş Naziri həbsə göndərdiyi sabiq prezident Robert Koçaryanın məhkəmə qərarı ilə azadlığa buraxılmasına mane ola bilmədi. Bu mənada, Qarabağ problemi ilə bağlı istənilən səviyyədə həyata keçiriləcək yumşaq diplomatiyanın N.Paşinyanı xalqa qarşı çevirmək üçün "Qarabağ klanı"nın əlində fürsət, bəhanə yaradacağını nəzərə alsaq, onun əsas rəqibləri - Koçaryan-Sarqsyan cütlüyünün yenə də problemin həllində sədd funksiyasını icra edəcəkləri şübhə doğurmur.

Təsadüfi deyil ki, N.Paşinyan son çıxışlarının birində Azərbaycanla Dağlıq Qarabağ danışıqlarına hazır olduğunu bəyan edib. O, bununla əvvəlki fikirlərindən, yəni danışıqlarda qondarma rejimin də iştirak etməsilə bağlı şərtindən geri çəkildiyini göstərməyə çalışıb və prosesin bərpasının müəyyən vaxt tələb etdiyini deyib. Ancaq Ermənistana kənar qüvvələrin böyük təsirinin mövcud olduğu hazırkı şəraitdə danışıqların hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyi ciddi sual doğurur. Bu mənada, son günlər Ermənistanın paytaxtında sözdə "böyük Ermənistan" iddiaları ilə bağlı saxta təbliğat materiallarının yenidən gündəmə gətirilməsi buna bariz nümunədir. Ermənistan regionda işğalçı dövlətdir və bu işğalçılıq siyasəti regionun iqtisadi və geosiyasi bütövlüyünü pozub. Bu baxımdan, istər Qarabağ klanı, istərsə də Paşinyan komandası region üçün təhlükə mənbəyi olaraq qalır.