COVID-19-dan sağalan Aygün Ələsgərova: “Reanimasiyada hər gün insanlar ölürdü”

35 yaşlı Aygün Ələsgərovada koronavirus infeksiyasına yoluxma ikitərəfli sətəlcəmlə başa çatıb. İki həftə tibbi müəssisədə qalan gənc qadın xəstəliyin necə başlaması və inkişaf etməsi haqqında Media.Az-a danışıb:

- Bundan başlayım ki, pandemiyanın ən gur vaxtında çox zəif immunitetim var idi. Məsələ burasındadır ki, yanvar ayından mədə xorası və bağırsaq eroziyasından müalicə alırdım. Ağır dərman müalicəsi ciddi pəhrizlə müşayiət olunurdu – hətta müvəqqəti olaraq tərəvəz və meyvə də qadağan edilmişdi. Həb şəklində olan vitaminlər də qadağan idi. Nəticədə, bədənim çox zəiflədi, buna görə də, koronavirusa qarşı həssas oldum.

- Profilaktik tədbirlərə əməl edirdinizmi?

- Həm də çox diqqətlə! Pandemiya başlayandan özünütəcriddə idim. İki aydan çox işə getmədim. Supermarketə gedəndə respirator taxır və sosial məsafəni saxlayırdım. İzdihamın olmaması üçün mağazaya gecələr gedirdim. Operativ qərargahının tələb və tövsiyələrinə tam riayət edirdim. Ailəmin digər üzvləri də eyni tərzdə hərəkət edirdilər - mən qayınanam və qayınatamla birlikdə yaşayıram.

- Koronavirusun varlığına inanırdınız?

- Ölkədə və dünyada mövcud vəziyyəti xəbərlərdən izləyirdik - ölənlər, ağciyərlərin süni ventilyasiyası cihazına qoşulanlarla əlaqəli statistika və videoreportajlardan şoka düşürdük. Ancaq həmişə elə gəlirdi ki, bu, uzaqlarda baş verir, bizə heç nə olmaz. Təlaş yox idi, sakit idik. Buna baxmayaraq, özümüzü qoruyurduq.

- Bəs harada yoluxdunuz?

- Karantin tədbirləri yumşaldıqdan və metro açıldıqdan sonra qulaqlıq almaq üçün şəhərin mərkəzinə - Nizami küçəsinə getdim. Mənə uyğun gəlmədi, ertəsi gün cihazı dəyişdirmək üçün yenidən metro ilə getdim. Maska taxmışdım, spirtdən istifadə edirdim. Ancaq yoluxmağım üçün bu iki gün kifayət elədi.

Metro ilə evə qayıdanda artıq ilk narahatlığı hiss etdim. Maska ilə boğulurdum, isti idi, üzüm tamamilə tərləmişdi, özümü zəif hiss edirdim. Evə gələndən sonra dəhşətli başağrısı başladı. Uzun müddətdir mədəmi müalicə etdiyim üçün hətta bir “sitramon” həbi qəbul etməkdən də qorxurdum. Ağrı çox dözülməz idi. Ağrıdan öləcəyimi düşünürdüm.

Səhər boğazımda xoşaglməz narahatlıq hiss etdim. Boğazım qıcıqlanırdı, temperaturum yüksəlməyə başladı. Boğazımı soda-duz məhlulu ilə dərhal qarqara etmədiyim üçün çox təəssüf edirəm. Axşam saatlarında halım pisləşdi. Temperaturum 38 dərəcəyə qalxdı. Düzdür, “parasetamol” qızdırmamı müvəqqəti salmağa kömək etdi. Təcili yardım maşını çağırmalı olduq, o da üç saat sonra gəldi... Artıq gecə yarısı idi. Yaxma götürdülər. Demək olar ki, heç yerə getmədiyim üçün son ana qədər koronavirus olduğuna inana bilmirdim. Düşünürdüm ki, maksimum, yüngülcə soyuqlamışam.

- Koronavirusa yoluxduğunuzu haradan bildiniz?

- İki gündən sonra sahə həkimi zəng edib dedi ki, məndə koronavirus müəyyən edilib. Sonra Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin epidemioloqu zəng etdi. Karantinə getməyə hazırlaşmağım üçün Təcili yardımdan da zəng edib xəbərdarlıq etdilər. Belə də oldu – skafandra bənzər xüsusi müdafiə kostyumunda olan həkimlər gəlib, məni Atletlər kəndinə apardı.

- Sonra nə oldu? Səhhətinizdə hansı dəyişikliklər baş verdi?

- İki gün vəziyyətim normal idi. Temperaturumu ölçdülər, yaxşı qidalandırdılar. Qayınanamı da gətirdilər, sonradan onda da koronavirus müəyyən edilmişdi. Qayınatamın test nəticələri isə mənfi çıxdı. Qayınanam özünü yaxşı hiss edirdi, temperaturu qalxmırdı.

İki gün qaldıqdan sonra vəziyyətim pisləşməyə başladı. Qoxubilmə hissim itdi. Özümlə gətirdiyim ətiri qoxuladım və heç nə hiss etmədim. Elə təəssürat yaranmışdı ki, sanki boğazım yanır və daxildən quruyur. Bu quruluq və istiliyi alnıma qədər hiss edirdim. Belə qeyri-adi və heç nəyə bənzəməyən hisslər idi. Quruluq ağzıma keçdi. İştaham küsdü, nə isə yeməyə özümü məcbur edirdim.

Sonra temperaturum kəskin yüksəldi: 39,2 dərəcəyə çatdı. Mənə kalsium-qlükonat və “Ringer” məhlulu olan sistem köçürdülər, həmçinin “C” vitamini inyeksiya edildi, ancaq yaxşılaşma olmadı. Temperatur elə yerindəcə qalırdı. “Parasetamol” qısamüddətli effekt verirdi. Beləliklə, daha iki gün keçdi.

Dördüncü gün, elə bil ki, ölürdüm. Sanki sinəmin və kürəyimin üstündə fil uzanmışdı - ağırlıq, təzyiq və ağrı hiss edirdim. Öskürür və ağır nəfəs alırdım. Ayaqlarım tutulmuşdu, normal gəzə bilmirdim – ayaqyoluna gedərkən dəhlizin ortasında yıxıldım. Qayınanam məni çətinliklə çarpayıya qədər sürüdü. Həkim çağırdılar.

Tibb işçiləri məni xəstəxanaya yerləşdirməyə qərar verdilər, çünki Atletlər kəndində müalicə aparılmırdı: yalnız karantin rejimi idi. Xəstəxanaya aparması üçün Təcili yardım maşınını gözləyirdik.

Bu saatlar mənim həyatımda ən uzun və ən ağrılı zaman idi. “Ayətəl-Kürsi”nin dualarını qoşdum, qayınanam isə fəryad edirdi ki, qız ölür, niyə bu qədər vaxta heç kim gəlmir. Altı saat sonra təcili yardım maşını gəldi və xərəkdə xəstəxanaya aparıldım. Məni əmin edirdilər ki, klinikada yaxşı şərait və peşəkar həkimlər var. Xəstəxanaya çatdıqdan sonra məni xərəkdən əlil arabasına əyləşdirdilər və palataya apardılar.

Qəribədir ki, buna qədər mən heç qripə yoluxmamışdım, yalnız uşaqlıqda olmuşdu. Daha sonra həkimlər mənə dedilər ki, qripə nadir yoluxanlar koronavirusu daha ağır keçirir.

- Müalicəniz necə aparılırdı?

- Mənə sürətli infuziya sistemi etdilər və özümü daha yaxşı hiss edərək, gözlərimi açdım. Hətta axşam yemək yeyə bildim. Gündə üç dəfə növbə dəyişirdi. Hər dəfə növbəsinə yeni başlayan həkim yoxlamaya gəlirdi.

Kompüter tomoqrafiyası edildim, bu zaman ikitərəfli sətəlcəm aşkar olundu. Ağciyərlərimdə virus zədəsinin əlamətlərindən olan “tutqun şüşə” simptomu barədə danışırdılar. Bu, qeyri-spesifik radioloji simptomdur və alveol səviyyəsində ağciyər hüceyrəsində müxtəlif patoloji dəyişiklikləri əks etdirir. Yəni ağciyərlərim sətəlcəmdən tam təsirlənməyib, ancaq ocaqlar var idi.

Ayrıca, gəldikdən sonra analiz üçün damarımdan qan götürdülər. Mənə təyin olunan müalicə rejimi haqqında sizə məlumat verim.

Gündə üç dəfə inhalyasiya edilirdi. Bundan sonra həmişə yaxşı olurdum. Prosedur bronxlarımı açırdı. Öskürərkən bəlğəm tökülürdü.

Mədəmdəki problemləri nəzərə alaraq, bütün həblər venadaxili inyeksiya ilə əvəzləndi. Beləliklə, öskürək əleyhinə “Mukomusil”, antibiotik “Lebel”, mədə üçün preparat və multivitamin kompleksi ilə gündə dörd sistem təyin edildi.

Hər gün təzyiqim ölçülürdü. O, qeyri-sabitliyi ilə fərqlənirdi, məsələn, 110/100. Ürəyim ağrıyırdı, nəbzim dəqiqədə 120 dəfə vururdu.

Qanda oksigenin faizini göstərən saturasiya səviyyəsi məndə əvvəlcə 96 faiz göstərirdi (sağlam insanlarda bu göstərici 100 faizdir).

Xəstəxanada qaldığım ilk həftə boyunca hərarətim 38 dərəcə oldu.

Çox qayğıkeş və anlayışlı tibbi heyət barədə qeyd etmək istəyirəm. Daim tərlədiyim üçün sanitarlar xüsusi dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə edərək, paltarlarımı yuyurdular.

14 gün xəstəxanada, iki gün kənddə və iki gün evdə yatdım. Ümumilikdə, 20 gün xəstə oldum. Analiz orqanizmimdə koronavirusun olmadığını göstərdikdən sonra evə buraxıldım. Xəstəxanada qalmağımın son günlərində keçdiyim rentgen qalıq sətəlcəm əlamətləri göstərdi, ancaq məni ocaqların evdə sorulacağına əmin etdilər.

Allaha şükür olsun ki, reanimasiyaya düşmədim, amma hər gün orada insanların, əsasən də xroniki xəstəlikləri olan yaşlı insanların öldüyünü seyr edirdim. Bu, çox qorxuncdur!

Mənbə: Oxu.az