Çin məmurlara məvacibləri kriptovalyuta ilə verməyə başladı

Ens.az bildirir ki, Çin Xalq Respublikasında dövlət kriptovalyutasının istifadəsi üçün pilot layihəyə dörd şəhərdə - Şençjen, Suçjou, Syunqan və Çendu-da başlanıb. Bu şəhərlərin hər birində  rəqəmsal yuanın fərqli istifadəsini sınaqdan keçirirlər, məsələn, Suçjouda yerli məmurlar may ayında nəqliyyat subsidiyalarının yarısını həmin qaydada aldılar. Çin milli kriptovalyutanı  istifadəyə verən ilk ölkə oldu və indi onun dövriyyəsi ilə bağlı təcrübə qazanacaq.

Rəqəmsal yuan sisteminə qoşulmaq üçün seçilmiş bu dörd şəhərin bütün dövlət qurumları, səlahiyyətli banklarla müqavilələr bağlamalı idi. Təcrübədə iştirak etmək hüququ qazanan işçilər, smartfonlarında yeni tip yuanı dəstəkləyən rəqəmsal cüzdana dair  xüsusi tətbiq quraşdırmalı oldular. May ayının əvvəllərində ilk pullarını bu cüzdanlarda aldılar.

Dövlət kriptovalyutasının tətbiqi, Çinə ölkədə pul dövriyyəsinə nəzarət etmək üçün prinsipcə yeni imkanlar verir. Bu, elektron puldan fərqli olaraq, emitentə gələcəkdə istənilən vaxt dövriyyəsinin bütün tarixini görməyə imkan verir. Suçjoudakı məmurlarla bağlı olduğu kimi, hədəflənə bilər – dövlətdən və ya işəgötürəndən alınan kriptləri yalnız müəyyən mal və ya xidmətlərin alınmasına xərclədikləri kimi. Suçjouda, hazırkı mərhələdə, bu pulla nəqliyyatda səyahət vaxtı ödəyə bilərsiniz, həmin pulu başqa bir şey üçün  ödəmə cəhdləri nəticə verməyəcəkdir. 

Kriptovalyuta, hökumətə məqsədli maddi yardımlar verməyə və onların xərclənməsinə real nəzarət etməyə imkanı verəcək. Məsələn, uşaq qidası və uşaq bezi və ərmanların almasına. Başqa nəyəsə bu tokenı xərcləmək alınmayacaq.

Yuan-tokenin digər vacib xüsusiyyəti ödənişlərin keçirilməsinə son dərəcə aşağı xərclərdir. Bu, elektron ticarətdə mikrödəmələrə yol açır.

Çinin sürətlə inkişaf edən sosial reytinq sisteminin və tokenləşdirilmiş yuanın birləşməsi (bu, gec-tez Mərkəzi Banka konkret hər bir çinlinin nə qədər pulu olduğunu görməyə imkan verəcək) əhalini manipulyasiya etmək üçün fantastik imkanlar verəcəkdir. Məsələn, hər hansı qayda pozuntusuna yol verənlərə, reytinqi  müəyyən həddə endirməklə toplanmış günlük normasını bloklaya bilərlər. Sansksiyaların  tətbiqindən yayınmaq üçün əmanətləri həyat yoldaşı-qardaş-uşaqlarının adına qoymaq Çində rəqəmsal yuanla işləməyəcək. 

Çin Xalq Bankı milli kriptovalyutanın yaradılması üzərində altı il əvvəl - 2014-cü ildə işləməyə başladı. Məhz həmin vaxt ənənəvi kağız pulların dövriyyəsinin dəyərini azaltmaq və pul kütləsinə dövlət nəzarətini gücləndirmək üçün rəqəmsal yuanın satışa çıxarılmasının mümkünlüyünü öyrənməyə başlayan  tədqiqat qrupu yaradıldı.

O vaxtdan bəri Xalq Bankının inkişaf etdiriciləri rəqəmsal valyutalarla əlaqəli 80-ə yaxın patent və blockchain ilə əlaqəli 44 patent təqdim etdilər.

Rəqəmsal yuan (inkişaf mərhələsində valyuta DCEP adlanırdı - Digital Currency Electronic Payment) ənənəvi kriptovalyutadan, məsələn, bitkoin-dən bir sıra əhəmiyyətli fərqlərə malikdir. Bitkoinin mərkəzləşdirilmiş  yanaşma və vahid emissiya mərkəzinin olmaması fonunda, DCEP məsələsi Çin hökuməti tərəfindən idarə olunur və mərkəzləşdirilir.

Bu ikinci fundamental fərqi izah edir - blockchain istifadə yanaşması. Rəqəmsal yuan ekosistemində, eyni zamanda, Çinin mərkəzi bankı tərəfindən idarə olunur. Bu nəzəri cəhətdən xarici haker hücumlarına qarşı müqavimətini azaldır, çünki mərkəzləşdirilməmiş kriptovalyutalar aləmində minlərlə müstəqil təsdiqləyicinin blockchain dəstəyi manipulyasiyadan qorunma qarantiyasıdır. Bu mənada rəqəmsal yuanın blockchain manipulyasiya olunur - lazım olduqda Çin Mərkəzi Bankı onu idarə edə bilər, çünki bütün qovşaqlar birbaşa və ya səlahiyyətli banklar vasitəsi ilə nəzarət altındadır.

Rəqəmsal yuan və bütün mövcud kriptovalyutalar arasındakı üçüncü və əsas fərq onun iqtisadi sistemə baza inteqrasiyasıdır. 2021-ci ilin ortalarına qədər, Çindəki bütün ticarət nöqtələri tərəfindən qəbul ediləcəyi gözlənilir və istifadəçilər üçün hesablaşma asanlığı baxımından ənənəvi fiat və ya elektron pul istifadəçiləri üçün heç bir fərqi olmayacaqdır.

Rəqəmsal yuanın verilməsi üçün əsas şərtlər:

Pulun dövriyyəsini Çin Xalq Bankı tənzimləyəcək;

Token  iki pilləli sistem vasitəsi ilə dövriyyəyə buraxılacaq. Çin Xalq Bankı yuxarı səviyyədə, ölkənin kommersiya bankları isə daha aşağı səviyyədə olacaq;

tənzimləyici rəqəmsal valyutanı banklara yuana satacaq; token alarkən, kriptovalyuta dəyərinin 100% -ni ödəyəcəklər - bu əlavə tədarükün aparılmasının  qarşısını alacaq;

rəqəmsal valyuta nağd pula alternativ olacaq.

Sınaqda dörd dövlət bankı iştirak edir - Çin Kənd Təsərrüfatı Bankı, Çin Bankı, Çin Sənaye və Ticarət Bankı və Çin İnşaat Bankı.

Dörd pilot şəhərdə rəqəmsal yuanın dövriyyəsi ilə bağlı təcrübə zamanı, anonim ödəmə imkanı istisna olmaqla, bütün əsas funksiyaları sınaqdan keçiriləcək. Bütün çatışmazlıqlar aşkar edildikdən və düzəldildikdən sonra yuan-tokenin istifadəsi yeni inzibati ərazilərə genişləndiriləcəkdir. Yəni tətbiqetmə prosesi iterativ olacaq və Çin Xalq Bankının fikrincə, bütün ölkə üzrə yeni pulun əhatə olunması təxminən bir il çəkəcək.

Mənbə: zen.yandex.az