Alimlər damarları tikməyi bacaran robot yaradıb

O artıq insanlar üzərində sınaqdan keçirilib.

Ens.az xəbər verir ki, Hollandiyalı həkimlər, millimetrin bir hissəsi qədər diametri olan kapilyarlarla işləyə bilən yeni "supermikrocərrahiyyə" robot sistemini uğurla sınaqdan keçiriblər.

MUSA robot sistemi yenidən qurulan mikrocərrahiyyə - itirilmiş toxuma bərpa əməliyyatları üçün - daha doğrusu, "supermikrocərrahiyyə" üçün hazırlanmışdır. MUSA istifadə edərək, həkimlər diametri 0,3-0,8 millimetrədək olan kapilyarları düzəldə bilərlər.

Prinsipcə, bu cür xırda damarlarla bəzi insan cərrahlar da işləyə bilər, lakin bu çox təcrübə, vaxt və səy tələb edir. MUSA belə bir müdaxiləni daha asan və daha sürətli edir - və bunu döş xərçəngindən sağalan xəstələrin 20 könüllülər qrupunda artıq sübut etmişdir. Onların hər birində xəstəlik limfostazın inkişafına gətirib çıxarmışdı - normal limfa cərəyanının pozulması nəticəsində yaranan hüceyrələrarası məkanda mayenin yığılması.

Bu xəstəliyi müalicə etmək üçün, onlar tez-tez limfa-venoz anastomoz (LVA) əməliyyatına müraciət edirlər, bu müddət ərzində damarları və kapilyarları birləşdirərək limfa və qan axınını bərpa edirlər. Nə qədər xırda damarları bağlasalar, müdaxilənin nəticəsi bir o qədər yaxşı olar: və burada MUSA robotu həkimlərə kömək etməyə hazırlaşır. Sistem Hollandiyanın MicroSure şirkəti tərəfindən Eindhoven Texnologiya Universitetinin dəstəyi ilə hazırlanmış və Maastrix Universitetinin Tibb Mərkəzində həkimlər tərəfindən sınaqdan keçirilmişdir.

Əməliyyatlar zamanı MUSA, bütün manipulyasiyalarını azaldılmış miqyasda təkrarlayaraq aparıcı cərrahın hərəkətlərini kopyalayıb. Eyni zamanda, qurulmuş alqoritmlər əllərin traektoriyalarını təhlil etdi və insana xas olan hər hansı bir təsadüfi dartma və sarsıntıları avtomatik olaraq filtirləyir, yalnız hərəkətin əsas elementləri görünür. Həkim isə mikroskopdan görüntüyə fokuslanaraq hadisələri nəzarətdə saxlayıb.

Elm adamları, bütün xəstələr 3,5 aydan sonra tam sağaldıqdan sonra könüllülərə edilən əməliyyatların son nəticələrini açıqladı. Həkimlər yaradılan damar birləşmələrinin vəziyyətini qiymətləndirdi, müdaxilənin vaxtını və keyfiyyətini nəzərə aldı və bütün bunları LVA üçün adi məlumatlarla müqayisə etdi. MUSA-nın etdiyi tikişlərin keyfiyyətinin təcrübəli cərrahlardan heç də pis olmadığını qeyd etdilər. Ancaq əməliyyatın vaxtı orta hesabla 115 dəqiqə çəkib ki, təcrübəli həkimlərin ehtiyac duyacağı vaxt 81 dəqiqəyə hesablanır.

Tərtibatçılar hesab edirlər ki, bu boşluq yalnız cərrahların yeni robot sistemi ilə işləmək vərdişindən yaranmışdır. Əməliyyatın vaxt boşluğu onsuz da azdır, lakin təcrübə qazandıqca daha da azalmalıdır. Üstəlik, MUSA-nın istifadəsindən heç bir yan təsir hiss olunmayıb və sınaq əməliyyatları tamamilə uğurlu adlandırıla bilər.