Alim kainatın genişlənmə sürətini izah etdi

Ens.az saytı xəbər verir ki, Cenevrə Universitetinin (UNIGE) professoru Lukas Lombrayzer kainatın genişlənmə sürətini izah edən bir fərziyyə irəli sürüb.

Məlumata görə, ilk dəfə belçikalı fizik Corc Lemetre, 13,8 milyard il əvvəl meydana gələn Böyük Partlayışdan bəri kainatın genişləndiyini ilk təklif etmişdi. 1929-cu ildə bu fərziyyə Amerika astronomu Edvin Habbl tərəfindən təsdiqləndi. O təyin etmişdi ki, hər bir qalaktika bizdən uzaqlaşır və ən uzaq qalaktikalar daha sürətli hərəkət edir. Bundan alimlər nəticə çıxartdılar ki, nə vaxtsa bütün Qalaktikalar bir nöqtədə olub və bu zaman yalnız Böyük Partlayış vaxtı ilə üst-üstə düşür.

Bu araşdırmalardan sonra fiziklərə kainatın genişlənmə sürətinin - Habbl sabitinin parametrlərini hesablamağa imkan verən Habbl-Lemetre qanunu ortaya çıxdı. Ən optimal hesablamalara görə, kainat hər 3.26 milyon işıq ili saniyədə 70 km daha artıq sürətlə genişlənir. Ancaq sabitin ədalətli dəyəri ilə bağlı fikir birliyi yoxdur - bir-birindən müstəqil olan iki hesablama metodu var. Onlar haqqında məlumatlar bir-birindən 10% fərqlənir.

Lombrayzer, əvvəlcədən düşündüyü kimi, kainatın həmcins olmadığını və qalaktikanın içərisində materiyanın isə xaricdən fərqli şəkildə paylandığını irəli sürdü. Fizik hesab edir ki, bu səbəbdən materiyanın orta sıxlığının həcmdəki dəyişmələrini hesablamaq çətindir.

Fizikin fikrincə, Yerin, qalaktikamızın və bizə yaxın olan minlərlə qalaktikanın materiyasının sıxlığı elmə məlum olan kainatın sıxlığından qat-qat aşağı olduğu bir "qabarcıqda" hərəkət etdiyini düşünsək hesablamalar etibarlı ola bilər.

Onun fərziyyəsinə görə, "qabarcağın" diametri 250 milyon işıq ilidir və bu, məsafələrin ölçülməsi üçün bir istinad nöqtəsi olacaq bir qalaktikanın yerləşməsi üçün kifayətdir. O zaman "qabarcıq" içərisindəki materiyanın sıxlığı kainatın qalan hissəsindəkinin yarısı qədər olacaq.

Bu, əsas metodlardan birini istifadə edərək hesablamaya uyğun olan və meqaparsek saniyədə 74 kilometrə yaxın olan Habbl sabitliyi üçün yeni bir dəyər verir.

Mənbə: news.rambler.ru