Mustafa Kemal Atatürk - TBMM 2.Dönem 4.Yasama Yılı Açılış Konuşması 1 Kasım 1926

ATATÜRK'ÜN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN II. DÖNEM

4. Yasama Yılını Açış Konuşmaları

Millet Meclisi Tutanak Dergisi D. II, C. 27, Sa. 1

1 Kasım 1926

Büyük Millet Meclisinin sayın üyeleri,

Büyük Millet Meclisinin 8'inci çalışma yılına girerken, sayın üyeleri saygı ve sevgi ile selamlarım. (Alkışlar) Bu yıl, soylu ulusumuzun layık olduğu uygar düzeydeki yerini alabilmesi için Büyük Meclisin, bir iki yıldan beri, onayladığı kanunların ve aldığı önlemlerin, genel yaşamımızda uygulamaları ile geçmiştir. Bu uygulamaların olumlu etkilerini ve belirtilerini sevinçle gözlemekteyiz.

Cumhuriyet ve uygarlığın başlıca nimeti olan huzur ve güvenliğin sağlanması ve doğrulanması için harcadığımız çabaların olumlu sonuçları ortaya çıkmaktadır. Bunu onur duyarak anıyorum. Son yılların belli başlı olayı olan Doğudaki irticanın gerektirdiği durumu düzeltici önlemler, yerinde kararlar alınarak başarı ile uygulanmıştır. Bu önlemlerin vatandaşlarımızın sosyal ve ekonomik yaşamları üzerinde, huzur ve refah getiren etkileri şimdiden duyulmaktadır.

Sosyal yapımızın hiçbir olayını, hiçbir hastalığını yarım önlemlerle uyuşturmak istemeyen ve buna alışmayan Cumhuriyet, giriştiği köklü reformun ilk dönemini geçirmiş ve günden güne artan sonuçlarını alma dönemine girmiştir. (Şiddetli alkışlar, bravo sesleri) Prensibimizin ve yeteneğimizin esin verdiği ve gerçekte ülke gereksinmelerine uygun olan eserleriyle ortaya çıkan yolumuzda kesin adımlarla yürümek azmindeyiz. (Bravo sesleri, alkışlar)

Ülkemizin iç yönetimi, yalnız huzur ve güvenle değil, ekonomi ve bayındırlık çalışmaları ile de kendisini gösterir. Genel olarak, yol yapımı için gösterilen istek ve çabalar özellikle anılmaya değer.

Bu konudaki çalışmaları düzenlemek için genel ve özel yollar arasındaki farkların giderilmesi gereğini duyuyoruz.

Genel ihtiyaç için, yürürlüğe koyduğumuz Yol Kanunu, Köy Kanunu, Borçlanma Kanunu, İskan ve Mülki Teşkilat kanunlarının uygulamaları iyi sonuçlar vermektedir.

Bu yıl sunulacak olan nahiye ve belediye kanunlarıyla ve eğitim vergisinin düzenlenmesi ve düzeltilmesi ile, yüce Meclis modern ve uygar bir yükselme düzeyi daha sağlamış olacaktır.

İskan politikamıza ve iskan önlemlerine vermiş olduğumuz önemin yerinde olduğunu belirtmek isterim. Bu konuda her yıl alacağınız yeni önlemlerin ülke geleceği için tam anlamı ile yararlı olacağına şüphem yoktur.

Genel reformlar içinde kabul buyurduğunuz medeni kanun, ceza ve ticaret kanunları uygulamaya konulurken, yargıçlarımızın gösterdiği çabaları ve uygun davranışları kutlarım. Kanunların, ulusun gerçek ihtiyaçlarına ve içten gelen isteklerine ne derece uygun olduğu ortaya çıkmıştır.

Sayın efendiler, Türk ulusunun gelişmesine yüzyıllardan beri karşı koyan engelleri kaldırmak ve genel yaşamımıza çağdaş uygarlığın kanunlarını ve araçlarını getirmek için harcadığımız çabaların ulusun tümünün onayını almış olduğu kesindir.

Aşırı isteklerini içinde gizleyen, ulusun esenliği yolunda tatmin edilmemiş görünenlerin son çırpınma girişimleri, milli irade karşısında her zaman yenilgiye uğramıştır. Ve uğrayacaktır. (Sürekli alkışlar)

Bu girişimlerin son belirtisi olarak ortaya çıkan suikast olayı, naçiz şahsımıza olan ilişkisi dolayısıyla değil fakat, Türk ulusunun mert yapısına yaraşmaması ve ulusu temsil eden onurlu, yüksek bir görevi, saldırı yeri yapmayı düşünecek kadar soysuzlaşan gerici bir düşünce göstermesi yönüyle üzüntüye neden olmaktadır.

Ancak, sayıları pek az ve alçak bir toplulukla sınırlı kalan bu düşünceye karşı bütün ulusun candan gösterdiği nefret ve karşı koyma, Cumhuriyetin ve Büyük Millet Meclisi kuruluşunun millet önünde ne derece kutsal olduğunu kanıtlaması yönünden avunma ve övünme nedeni olmuştur. (Alkışlar)

Sayın üyeler, ulusumuzun yazgısına el koyduğundan beri, Büyük Millet Meclisinin ilkesi, sosyal topluluğumuzun kaybettiği yüzyılları zaman geçirmeden yerine koymak ve yöneldiği amaçlara güven ve huzurla varmak için durumun gerektirdiği önlemleri duraksamadan almak, uygulamaktır.

Büyük Millet Meclisinin, son yıllarda çizdiği yönden, günden güne yapılan yanıltmalar ve karışıklıklarla ulusumuzu saptırmak isteyenlere karşı zorunlu olarak yürürlüğe koyduğu Takrir-i Sükün Kanunu (Huzuru yerleştirme) bu prensibin eserlerindendir.

Bu kanunun, genel reformların iyi anlaşılması, olumlu biçimde uygulanması, genellikle huzur ve kararlılığın sağlanması ve devletin etki ve şerefinin yerleştirilmesi ve gerçekleştirilmesi konusunda ne derece faydalı olduğu açıktır. Takrir-i Sükün Kanunu kötü davranışlara ve suistimallere karşıdır. Düşünce özgürlüğünü ve basını asla kısıtlamadığı açıktır. Bu sınır içinde uygulanmakta olan Takrir-i Sükün Kanununun ulusun hayatı için gerekli olan huzur ve güvenliğin yenileştirme ve reformların korunması ve sağlanması gibi önemli konular için, gerekli görülürse uygun bir süre daha yürürlükte kalması, Büyük Millet Meclisince göz önünde bulundurulması ve görüşülmesi gereklidir.

Sayın efendiler, genellikle ekonomimizde verimli bir gelişme görülmektedir. Milli bankalarımızla, ticaret ve sanayi şirketlerinin sayı ve sermayelerinin sürekli olarak artmakta olması, halkımızın ekonomik hareketlerine ve izlenimlerine kanıt sayılabilir.

Kabotajın, bu yıl içinde yalnız ve bütünüyle Türk sancağına dönmesi fiilen gerçekleşmiştir. Bu olayı övünerek anmak isterim. (Alkışlar)

Bu olay, yüzyıllar süren engellere karşı, ancak milli yönetimin sağlayabildiği başarılardandır. (Alkışlar)

Demir sanayii kurmak ve demir madenleri işletmek için uzmanların çeşitli alanlardaki incelemeleri olumlu sonuçlar vermiştir. Ereğli kömür bölgesi doğusunda yeniden uygun nitelikli zengin kömür damarları ortaya çıkarılmıştır.

Kömür üretimi bu yıl şimdiye kadar üretilen miktarın üstündedir. Bununla birlikte, bu sonuç bizim amaçladığımız ve kaynaklarımızın sağlayabileceği miktardan henüz çok uzaktır. Üretimi artırmak için sürekli olarak yeni önlemler alınmaktadır.

Bu amaçla, yeni maden kanunu tasarısı yüce Meclise sunulmak üzere hazırlanmış bulunmaktadır.

Vatanda büyük fabrikaların kurulması için genel ve övgüye değer çabalar görülmektedir. Bu sosyal dönemde yeni sanayii özendirme kanunu ve yeni iş kanunu yüce Meclise sunulacaktır.

Bir de Büyük Ekonomik Meclis kurulması için bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır.

Sayın efendiler, tarım alanında da bakanlık, şartlar ve elde bulunan araçlarla çok fazla çaba ve faaliyet göstermiştir. Tohumların hastalıklardan arınması ve tohumların ayıklanması, ağaçlara ve hayvanlara gelen küçük böcekler ve hastalığın yok edilmesi için aldığı geniş ve etkili önlemler sevindirici sonuçlar vermektedir. Ancak, ülkemizin bir tarım ülkesi olduğu ve genişliği göz önüne alınırsa, bizim başlıca, güç ve gelir dayanağımızın toprak olduğu ortaya çıkar. Cesaretle söylemeliyiz ki, ülkemizin tarımsal alanda layık olduğu gelişmeyi sağlayacak bilimsel ve pratik güce ve bilgiye sahip yetkili uzmanlarımız azdır.

Bu nedenle, tarımsal kuruluşumuzu, tarım okullarımızı, tarımsal çalışmalarımızı bilimsel kurallar içinde özünden düzenleyecek önlemlerin gerçek uzmanlar yardımıyla alınmasında karamsarlığa gerek olmadığı düşüncesindeyim. (Bravo sesleri, Sürekli alkışlar)

Sayın efendiler, halkın yaşamı ve sağlığı konusunda üç yıldan beri belirgin bir program içinde ve bütçemizin elverdiği oranda sürdürülen çalışmalar sürdürülmektedir.

Ülkemizin çeşitli bölgelerinde sıtma ve diğer hastalıklarla savaş kurumları genişletilmiş ve geliştirilmiştir. Sağlık çalışmalarından aldığım sonuçlar olumlu ve sevindiricidir. Sağlık ve sosyal işlerin çeşitli bölümleri ile ilgili ve meclisin gündeminde bulunan kanun tasarılarının kabulü, sağlık ve sosyal kuruluşumuzda yeni gelişmeleri sağlayacaktır.

Efendiler,

Sağlık savaşı tarihinde ve ülkenin sosyal yardım tarihinde özel bir yer kazanmış olan Türkiye Kızılay Cemiyetinin bu yıl içinde yerleri değiştirilen vatandaşların sağlık, giyim ve yerleştirme işleri ile, ülkenin sosyal ve doğal afetleri sırasında yaptığı değerli yardımları övgüyle anmak isterim. (Alkışlar)

Kızılay'ın üye sayısının, ülkemizin sosyal durumu ile uygun bir düzeye ulaşmasını ve bütün ülkede bu oranın sağlanmasını dilerim.

Sayın efendiler, demiryolu yapımı önemle sürdürülmekte ve gelişmektedir. Şimdiye kadar yapımına giriştiğimiz hatlar dışında diğer hatların da inşasına başlamak gereğini duyuyoruz. Ülke için önemli olan bu ihtiyacın giderilmesi için hükümetçe ve yüce Meclisce yeniden önlemler alınması gereğine inanıyorum. Bütçede demiryolu yapımı ile araç gereçlerin alımı için ödenek artırılması ve özel kurumlarla anlaşma imkanlarının araştırılması bu önlemler arasındadır.

Hükümet yapımlarından sonra bu yıl içinde Samsun, Çarşamba hattının işletmeye açılmış olduğunu sevinerek söyleyebilirim.

Efendiler,

Her şeyden önce yetenekli ilkokul öğretmenlerinin ivedi olarak yetiştirilmesi için sayısı az fakat araçları ve öğretim kurulu çok yeterli olan büyük kuruluşlar kurmak ve bu kuruluşlarda yeter sayıda öğretmen yetiştirmek konusunda, Büyük Meclisin almış olduğu kararın uygulanması önemle sürdürülmektedir.

Ortaokullarımızda öğretim ve eğitimde ciddiyet, düzen ve disipline uyma konularında memnuniyet verici bir değişim gözlenmiştir.

Ülkede öğretim ve eğitim temsilcilerini bilimsel ve bağımsız bir merkezden yönlendirmek ve yöneltmek amacı ile düşünülen Talim ve Terbiye Dairesi kurulmuş ve genel olarak öğretim programları ve kitapları üzerinde önemli kararlar alınmıştır.

Bu yıl kurulan ve uygulamaya konulan eğitim müdürlükleri kuruluşunun pek yararlı olacağını ümit etmekteyim.

Bütün eğitim kuruluşlarında uzmanlardan yararlanmak konusundaki uygulamaya gelecek yıllarda da geniş bir biçimde yer verilmesinde yarar vardır. (Alkışlar)

Genel Eğitim Kanunu tasarısı bu yıl yüce Meclise sunulacaktır.

Sayın üyeler, dış politikamız öteden beri özlediğimiz barış ve dostluk yolunda olumlu sonuçlarla gelişmektedir. (Alkışlar)

Rusya ile ilişkilerimiz kabulünüze sunulan güvenlik ve tarafsızlık antlaşması ile tespit edilen temellere göre iyi ve samimi şekilde yürümektedir.

Sınır belirlenmesi alışıldığı gibi, olumlu bir hava içinde sonuçlandı.

Yerleşme ve ticaret antlaşmalarının görüşmeleri çok ilerledi.

İran'la var olan yakın ilişkilerimiz kabulünüze sunulan antlaşma ile aydınlanmış ve belirlenmiştir.

Bu antlaşma dolayısıyla bu komşu ülkede gördüğümüz rahat yaşam ve gelişmelerin ve İran yönetim birliğinin güçlü ve sağlam temeller üzerinde kurulması için İran vatanseverlerinin harcadıkları çabaların sonuçlarını memnuniyetle gözlemekteyiz. (Alkışlar)

Afganistan ile ilişkilerimiz, bildiğiniz gibi, samimi bir şekilde sürmektedir.

Suriye ve Irak ile sınır çizme çalışmaları başlamak üzeredir. Antlaşma, bu sınırlar üzerinde tarafların özellikle güvenlik ve iyi komşuluk ilişkilerini sağlayacak bir biçimde yapılmıştır. Ümit ediyorum ki bu amaçların gerçekleşmesi ve antlaşmanın dayanağı olan karşılıklı iyi niyet, uygulamada da kendini gösterecektir. Bu durumun Fransa ve İngiltere ile olan ilişkilerimizi de olumlu yönde etkilemesi doğal olacaktır.

Görüyoruz ki doğu komşularımızla ilişkilerimizde izlediğimiz ve arzuladığımız davranış biçimi, her türlü gizli saklı işlerden arınmış olarak birbirlerine karşı güven, huzur ve dostluk içinde gelişen açık ve samimi bir yönde ilerlemektedir. (Sürekli alkışlar)

Yunanistan ile aramızdaki askıya alınmış sorunların sonuca bağlanması için elimizden gelen her türlü kolaylığı gösterdik. Bu konuda açılan görüşmeler ilerlemiştir. Yaklaşan sonucun, bu dönemde yüce kurulunuza arz olunacağını ümit ederim.

Bulgaristanla yapılan ve kabul ettiğiniz barış antlaşması ve yerleşmesi sözleşmesi yürürlüğe girdi. Bir ticaret anlaşması görüşmelerini yapmaktayız.

(Sırp - Hırvat - Sloven), Romanya ve Amavutluk ile ilişkilerimiz normal ve dostçadır.

(Sırp - Hırvat - Sloven) ile bir ticaret antlaşması görüşmelerini yürütüyoruz.

Balkan komşularımızla iyi ilişkilerimizden söz ederken, şunu da eklemek isterim ki, biz Balkanlardaki huzur ve barış ile çok yakından ilgiliyiz. (Bravo sesleri)

Batı ve Uzak Doğu devletleriyle var olan dostça ilişkilerimiz de imzalamış olduğumuz antlaşmaların kabul ettiği temeller içinde iyi niyetle yürümekteyiz.

İtalya ile suçluların kendi ülkelerine gönderilmesi ve adli dayanışma antlaşması imzalanmıştır.

Fransa ile suçluların kendi ülkelerine gönderilmesi ve adli dayanışma antlaşması imnzalanmıştır.

Fransa ve İtalya ile konsolosluk anlaşmasının görüşmeleri ilerlemektedir.

Almanya ile ticaret antlaşması ve ikamet sözleşmesi bitmiş bulunmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri ile geçici bir ticaret anlaşması imzaladık. Hükümetimizce imza edilmiş olan antlaşmaların, bu yasama yılında yüce Meclisin kabulüne sunulacağını ümit ederim.

Güney Amerika devletlerinden Arjantin ile imza edilen dostluk antlaşması yüce Meclise arz olunacaktır.

Sayın efendiler, biz uluslararası ilişkilerde karşılıklı güven veren ve bu güvene uymayı amaçlayan, açık ve buna sahip çıkan politikanın en sıcak taraftarıyız. Düşüncemiz, bu konuda oluşan düzenleme ve önerilere karşı, bunların bizim için de fiili ve gerçek bir güven sağlayıp sağlayamayacağı konusudur. (Bravo sesleri)

Sayın efendiler, kara deniz ve hava kuvvetlerinin yücelmesi için harcanan çabaların verimli sonuçlar vermekte olduğundan emin olabilirsiniz. (Alkışlar)

Çalışmalarını yakından izlemekte olduğumuz Cumhuriyet Silahlı Kuvvetlerinin maddi ve manevi alanlardaki güç ve değerinin, vatanın korunmasını ve ulusun güvenliğini üstlenecek yüce bir durumda olduğunu kesin olarak söyleyebilirim. (Şiddetli alkışlar)

Efendiler,

Vatandaşların kendi çaba ve emeklerinin sonucu olan Tayyare Cemiyetinin bir yıllık çalışmaları ve başarıları övgüye değer. (Alkışlar)

Sayın üyeler, devletin mali durumuna duyduğunuz büyük ilginin önemi üzerinde özellikle durmak isterim.

Geçen yılların açık bütçelerinin biriktirdiği zorluklara, Büyük Meclisin 1926 bütçesinde gerçek bir denge sağlamak için harcadığı çabalar ve hükümetçe mümkün olan tasarruf yapılması ile göğüs gerilebilmiştir.

Gelecek bütçelerin, gerçek dengelerinin sağlanması için, geçen yıldan beri izlenen güvenli yola uyacak biçimde yapılacağını kuvvetle ümit ederim.

Cumhuriyetin açtığı bayındırlık ve imar politikası ve Cumhuriyet dokunulmazlığının gerektirdiği koruma araçları, gerçek bir bütçe içinde ulusça ve hükümetçe ele alınacak ciddi bir tutumla sağlanabilir. Büyük Meclisin, milletin hazinesinin durumunu kuvvetlendirmek için kabul ettiği yeni gelir kanunlarından bu güne kadar sağlanan sonuçlar, bunlardan beklenilen yararların sağlanabileceğini kuvvetle ümit ettirmektedir.

Yalnız yeni kanunların uygulanmasında karşılaşılan güçlüklerin düzeltilerek giderilmesi gereklidir. Bu gereğe dayanılarak genel tüketim vergisinin ticari ve ekonomik işlemlere zarar vermeyecek ve halkı rahatsız etmeyecek bir şekle sokulması (Bravo sesleri) ve gelir vergisinde de ticaret ve ekonomimiz için gerekli olan noktaların göz önünde bulundurulması ve götürü verginin daha basit ve kolay alınabilir bir duruma getirilmesi zorunlu görülmektedir. Bu prensipler göz önünde bulundurularak hazırlanacak kanun tasarısının bu dönemde Büyük Millet Meclisine sunulması kararlaştırılmıştır.

Aziz arkadaşlarım,

Bir üyesi olmakla övündüğüm Büyük Meclisin geçen üç yıllık çalışmaları, büyük Türk Milletine sosyal, ekonomik ve uygar hayatta, arzu ettiği doğru yolu bulmak ve göstermek çabaları ile geçmiştir. Şimdiye kadar sağladığımız sonuçlar ve milletten gördüğümüz yardım ve coşku, reformların ve çalışmalarımızın milletçe iyi karşılandığını göstermektedir.

Bu yeni yasama yılı, İkinci Büyük Millet Meclisinin tarihteki yerini başarılı çalışmaları ile bir kat daha yüceltecektir.

Güvenle söyleyebilirim ki, bu yıl milletvekilliği görevimiz sona erip milletin değerli emanetini kendisne geri vereceğimiz zaman, millet yolunda maddi ve manevi bütün güç ve yeteneklerini kullanmış olmanın vicdani zevkini almaktan mutluluk duyacağız. (İnşallah sesleri)

Efendiler, giriştiğimiz büyük işlerde ulusumuzun yüksek yeteneği ve yüksek sağduyusu, başlıca yol gösterenimiz ve başarılarımızın kaynağı olmuştur. (Alkışlar)

Bunu teşekkürlerimizle belirtirim. Bilerek veya bilmeyerek, isteyerek veya istemeyerek kendisine zarar verenlere karşı kırgınlığı geçmeyen ulusumuzun, kendi uğrunda önemli ve iyi çalışma gösterenlere karşı da sonsuz vefası ve değerbilirliği devam etmektedir.

Bu büyük millet, istek ve yeteneğinin yöneldiği amaçları görmeye çalışan ve görebilen evladının her zaman değerini bilmi ve korumuştur. (Alkışlar)

Bu kadar güvenilir bir içtenlikle çabalarını cömertçe harcayan vatan evladı, her zaman verimli bir iş alanı bulacağına gerçekten inanmalıdır.

Büyük Türk Milletinin bir ferdi olarak, geleceğe, kendine inanarak huzur ve güvenli bakarken onun refahını, onun mutlu olmasını dilerim.

Yüce Meclisin, bu refah ve mutluluğu sağlamak için yaptığı çalışmalarda büyük başarılara ulaşacağına eminim. (Şiddetli ve sürekli alkışlar)