Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/5. bölüm

Ben, Meclis-i Mebusan’ın İstanbul’da dûçâr-ı tecavüz olacağına, dağılacağına kat’iyen intizâr ediyordum. Bu takdirde, tevessül olunacak tedbiri de takarrür ettirmiştim. Hazırlığımız ve tertibâtımız da başlamıştı. Ankara’da toplanmak...

İşte bu vazifeyi yaparken, milletçe su-i tefehhümâtı mûcib olmamak için tedbir olarak da bir şey düşünmüştüm. Meclis-i Mebusan Riyâseti’ne intihap olunmak. Bundan maksat, dağıtılan mebusları, Meclis-i Mebusan Reisi sıfat ve salâhiyetiyle davet etmekti. Gerçi bu tedbir ancak zevâhiri muhafazada ve muvakkaten faydalı idi. Fakat her halde buhranlı zamanlarda faydası muvakkat olsa da her türlü tedbirin alınmış olması zâid addedilemez...

Hakikatte, İstanbul’a gitmeyecektim. Fakat bunu itiraf etmeksizin zaman kazanacak ve muvakkaten gaybûbette bulunuyormuşum gibi vaziyet ve muamele tanzim olunacak ve Meclis, reis vekilleri vasıtasıyla idâre olunacaktı.

Bu tedbirin tatbiki, bi’t-tabi Meclis’e giden, hakikat-i vaziyeti müdrik olması lâzım gelen arkadaşların himmet ve mesâisiyle olabilecekti.

Efendiler, bu hususu, icap eden zevâta söyledim. Mütâlaa ve nokta-i nazarımı muvâfık buldular. Bu yolda çalışacaklarını vaad ve temîn ederek İstanbul’a gittiler.

Fakat pek müstesna, belki bir veya iki arkadaştan mâadâ sının bu fikri telaffuz dahi etmediklerini öğrendim.

Bu meselede hâkim olan bir muhakeme ve mantık şu imiş... Bunca milletvekilleri içinde meclis reisi olacak liyakatta bir adam dahi yok mudur ki hazır olmayan bir mebusu gıyaben reis intihap edeceğiz... Meclis’i teşkil eden aza-yı kirâmı bu kadar liyakatsiz göstermek enzâr-ı ağyârda su-i tesiri mûcib olmaz mı?

Diğer bir mantık da Meclis riyâsetine Kuvâ-yı Milliye Reisi’ni intihap etmekle daha ilk günden, Meclis üzerine şüphe ve tecavüzü celbe vesile vermektir. Kâr-ı âkıl olamaz.

Bu nev’î muhakeme ve mantık yapanların, pek de uzak insanlar olmadığını görenler, ihtiyâr-ı sükûtu tercih eylemişler...

Efendiler, itiraf etmeliyim ki bu tedbirin alınmamış olması, Meclis dağıldıktan sonra beni küçük bir müşkil ile karşılaştırmıştır. Bu ciheti de sırası gelince arz edeceğim.