Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/5. bölüm

Efendiler, hemen aynı günlerde, Anzavur, Balıkesir ve Biga havalisinde oldukça mühim ve mühlik vaziyetler ihdâsına muvaffak olabilmişti. Balıkesir’de millî cephelerimizi arkadan vurmak istiyordu. Başına külliyetli adam toplanmıştı. Karşısına gönderilen millî kuvvetlerle Biga’da kanlı bir muharebe oldu. Anzavur galip geldi. Kuvvetimizi dağıttı. Top ve mitralyözlerimizi gasp etti. Efrâd ve zâbitânımızı esir ve şehit etti. Akbaş kahramanı Hamdi Bey de bu şühedâ meyânında idi. Bundan sonra Ahmet Anzavur, kendi ismine nisbet ettiği Ahmediye Cemiyeti namı altında, tevsi-i habâsete devam etti.

Efendiler, 3 Mart 36 tarihli, münderecâtı fevkalâde câlib-i dikkat bir şifre aldım. Bu şifre, İstanbul’dan, İsmet Paşa’dan geliyordu. İsmet Paşa, ben Ankara’ya muvâsalattan sonra, Ankara’ya yanıma gelmişti. Beraber çalışıyorduk. Fakat Cemal Paşa’dan sonra, Harbiye Nezareti makamına Fevzi Paşa Hazretleri geldi. Müşarünileyhin suret-i mahsusada talebi üzerine ve bilhassa mühim bir maksatla, kendisini mevzu-i bahis tarihten birkaç gün evvel İstanbul’a göndermiştim.

Mühim olarak mütâlaa ettiğimiz, şu idi: Yunanlılar taarruza hazırlanıyorlar. Buna karşı makul olan, bütün kuvvetleri seferber ederek muntazam bir harbe girmekti. Bâ-husûs Fevzi Paşa Hazretleri, bu lüzum ve ıztırârı takdir etmekte idi.

İşte bu hazırlığı yapmak üzere İsmet Paşa’nın İstanbul’da bulunması ve hatta Erkân-ı Harbiye Riyâseti’ne resmen getirilerek temîn-i mesâisi çok nâfi olacak idi. Bu maksatla, İstanbul’a gitmesine lüzum görmüştüm. İsmet Paşa’nın telgrafı şudur:

Alınan ma’lumâta göre İstanbul’da bir cemiyet teşekkül ve bu cemiyet İngilizlerle tevhîd-i mukarrerât etmiş. Hükümetin ıskatıyla ma’lûm bir hükümetin tesisi, Meclis’in feshi, İzmir ve Adana’nın temîn-i işgali için Kuvâ-yı Milliye’nin ilgası, cihan için âmil-i sulh ve müsâlemet olmak üzere İstanbul’da beyne’l-İslâm bir şûrâ-yı hilâfet teşkili, Bolşeviklik aleyhine fetva ısdârı mukarrerât cümlesinden imiş. Nâzır Paşa, bu cemiyetin faaliyetine ehemmiyet veriyor. Anadolu’daki Anzavur teşebbüsâtı bu faaliyetten olduğu gibi, İngilizlerin hükümeti en ziyade tazyik etmeleri de aynı sebeptendir. Ma’lumât olarak arz etmekliğimi arzu ettiler, (İsmet.)