Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/3. bölüm

Efendiler, 335 senesi Teşrinievvel’ine ait olup temas etmek istediğim bazı hususâtı da birkaç kelime ile hulâsa etmeme müsaadenizi ricâ ederim. İzmir vilâyeti dahilinde taht-ı işgalde bulunan İslâm ahaliye zulüm ve katl tatbik olunuyordu. Bunun için Düvel-i İtilâfiye mümessilleri nezdinde müessir teşebbüslerde bulunmasını hükümetten ricâ ettik. Yunanlıların zulüm ve i’tisâfı devam ederse mukabele-i bilmisle mecbur kalınacağını da bildirdik. İzmir fecâyii üzerine İstanbul’da bir miting akdedilmek istenmişti. Buna mümânaat edildiği istihbâr olunması üzerine, Cemal Paşa’nın nazar-ı dikkatini celp ettik.

Anzavur, Bandırma havalisinde hainâne ve caniyâne ef’âle başlamıştı (Vesika: 187). İzâle-i mazarratı için ve Karabiga ve Bandırma taraflarına çıkan Nigehbân Cemiyeti’ne mensup zâbitler hakkında Balıkesir’de Kâzım Paşa’ya ve daha bazı münasebettar olanlara yazdık. Otuz kadar Nigehbâncı zâbitin de bir ecnebi işgaline zemin hazırlamak için, Hıristiyanlara karşı hareket etmek üzere Trabzon ve Samsun’a çıkacaklarını istihbâr ettik. Derhal K.O. 15’in ve Canik Mutasarrıfı’nın nazar-ı dikkatlerini celp ettik.

Malûm-ı âlileridir Maraş, Urfa, Ayıntap’ta bidayette İngiliz kıtaatı vardı. Bu kıtaatı Fransız askerleri tebdil etti. Bu münasebetle tekrar işgali men’e çalıştık. Vukuundan sonra da evvelâ siyasî, ba’dehu fiilî teşebbüsâta geçtik.

Bozkır’da, yeniden mühimce bir kıyâm çıktı. Onun itfâsı için muhtelif tedbirlere tevessül ettik. Maraş ve Ayıntap’a Kılıç Ali Bey’i ve Kilikya mıntakasına da Topçu Binbaşısı Kemal ve Yüzbaşı Osman Tufan Beyleri göndererek ciddî teşkilât ve teşebbüsâta geçtik.

Efendiler, bu münasebetle hatırıma gelen bir noktayı da arz etmiş bulunayım: Sivas Kongresi’nden sonra, kongreler nizamname ve beyannamelerinden başka, Heyet-i Temsiliye mes’ûliyeti üzerine alarak Sivas Kongresi Nizamnamesi’ne lâhika olmak üzere, “Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Teşkilâtı Nizamnamesine Lâhikadır (1)” serlevhalı, yalnız alâkadârâna mahsus ve mahremdir kayıtlı, millî teşkilât-ı müsellahaya mahsus hafî bir talimat tanzim etti. Düşmanla temasta bulunulan mahallerde bu talimata göre müsellah müfrezeler, kıtâlar teşekkül etti (Vesika: 188).