Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/15. bölüm

Efendiler, meselenin ne olduğunu ve Meclis’te cereyân eden müzakereyi o güne ait zabıt ceridesinde okumak mümkündür. Fakat heyet-i âliyenizi bu külfetten kurtarmak için müsaade buyurursanız o celsede benim vuku bulan beyânâtımdan bir kısmını aynen arz edeyim:

Teklif-i kanunîyi okutmadan encümene havale etmek isteyen Reis’ten söz alarak şu mütâlaatta bulundum: “Efendim! Bu teklif-i kanunî bir maksad-ı mahsus ihtivâ ediyor ve bu maksad-ı mahsus doğruca şahsıma taalluk ettiğinden, müsaade ederseniz, birkaç kelime ile fikrimi arz etmek istiyorum. Erzurum Mebusu Süleyman Necati ve Mersin Mebusu Salâhattin ve Canik Mebusu Emin Beyefendiler tarafından teklif olunan lâyiha-i kanuniye, doğrudan doğruya benim şahsımı vatandaşlık hukukundan ıskat etmek nokta-i nazarına ma’tûftur. 14’üncü maddede yazılı olan satırları gözden geçirecek olursanız, orada deniliyordu ki: (Büyük Millet Meclisi’ne aza intihap olunabilmek için Türkiye’nin bugünkü hudutları dahilindeki mahaller ahalisinden olmak meşrûttur veya daire-i intihâbiyesi dahilinde mütemekkin olmak meşrûttur. Ondan sonra muhâcereten gelenlerden Türk ve Kürtler tarih-i iskânlarından itibaren beş sene mürûr etmiş ise intihap olunabilirler).

Maalesef, mahâl-i tevellüdüm, bugünkü hudutlar haricinde kalmış bulunuyor. Saniyen, herhangi bir daire-i intihâbiyenin beş senelik mütemekkini dahi değilim. Mahal-i tevellüdüm, bugünkü hudûd-ı milliyemizin haricinde kalmıştır. Fakat bu böyle ise bunda benim kat’iyen bir kasıt ve kabahatim yoktur. Bunun sebebi, bütün memleketimizi, milletimizi, mahv ü muzmahil etmek isteyen düşmanların harekâtında muvaffak olmaktan kısmen menedilememiş olmasıdır. Eğer düşmanlar, tamamen maksatlarına muvaffak olmuş olsalardı, Allah muhafaza etsin, buraya vâzıü’l-imza olan Efendilerin dahi memleketleri hudut haricinde kalabilirdi.