Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/10. bölüm

Efendiler, bu tarihten bir hafta kadar sonra, Kocaeli Kumandanlığı’ndan şöyle bir telgraf aldım:

Memleketin menâfi-i âliyesine müteallik bir mesele-i mühimme hakkında Sadrazam Paşa’nın zât-ı devletleriyle makine başında görüşmek istedikleri İstanbul Telgraf Müdür-i Umumîsi’nin 26.1.337 ve saat 16.30 sonra işaretli telgrafıyla bildirilmektedir. Bu bâbdaki irâdeleri arz ve istîzân olunur.

Kocaeli Kumandanlığı’na aynı günde makine başında verdiğim cevapta dedim ki:

İstanbul, Geyve ile doğrudan doğruya nasıl muhabere edebilir? İstanbul’da Tevfik Paşa ile veya herhangi biriyle, muhabere ve münasebette bulunabilmekliğim, Heyet-i Vekile’nin ve belki Meclis’in kararına vâbeste olduğundan, bu hususta şimdiden bir şey diyemem. Tevfik Paşa ile telgraf memurunun dahi, açıktan açığa muhaberede bulunması, İstanbul’a karşı olan vaziyetimizin hariçteki telâkkiyâtını teşvîş edeceğinden gayr-i câizdir. Ancak Tevfik Paşa’nın, benim şahsıma değil, fakat Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ne bir mürâcaatı varsa, bu mürâcaatın kabulü tabiidir. Bu hususun gayr-i resmî ve aynı vasıta ile kendisine îsâlinde beis yoktur.

İstanbul’dan Adapazarı’na telgraf ve oradan Geyve’ye cihet-i askeriyenin nezareti altında telefon hattı mevcut idi. Tevfik Paşa’nın benimle kapalı olarak görüşmek istemesi üzerine, İstanbul teli Ankara’ya raptettirildi.

Tevfik Paşa’dan açık olarak şu telgrafı aldım:

25 Kânunusani tarihinde Paris’te in’ikad eden meclis tarafından müttehaz mukarrerât mûcibince şark meselesinin hallini müzakere etmek üzere 21 Şubat’ta Londra’da Düvel-i Müttefika murahhaslarıyla Osmanlı ve Yunan Hükümetleri murahhaslarından mürekkeb bir konferans ictimâa davet olunacaktır. Mevcut muâhedede, hâdisât dolayısıyla zarurî görülecek ta’dîlât icrâ edilecektir. Hükümet-i seniyeye gönderilecek davet, Mustafa Kemal Paşa’nın veyahut mezuniyet-i lâzimeyi hâiz murahhasların Osmanlı heyet-i murahhasası meyânında bulunmalarıyla meşrûttur. İşbu mukarrerât, Düvel-i Müttefika’nın İstanbul mümessilleri tarafından tebliğ edildi. Tayin buyuracağınız murahhaslar, buradan intihap edeceğimiz zevâtla birleşerek azîmet eylemek üzere karar ve cevâbınıza intizâr ediyorum. Zamanın nezaketine binâen bu gibi bazı tebligat-ı mühimme için hattın açık bulundurulmasını ricâ ederim. Makine başında hemen cevap vermek mümkün ise telgraf başında intizâr etmekteyim efendim. Bir de şifre var efendim.

Şifre mahlûlü de şu idi:

Londra Konferansı’nda kuvvetli idâre-i kelâm etmek için Yunanlıların bir kolorduyu İzmir’e sevk etmekte ve Trakya’daki kuvvetlerini de Anadolu’ya tahrik eylemede olduğu ve on güne kadar bir hareket-i taarruziyeye başlayacakları mevsûkan istihbâr edilmiştir.