İstanbul (Kostantinopolis) Tarihi Hakkında 24 Destansı Gerçek!

Konstantinopolis adını taşıdığı dönemlerde İstanbul, bugün olduğu gibi Doğu Roma (Bizans) döneminde de antik dünyanın en etkili şehirlerinden biriydi. Avrupa ile Asya Kıtası arasında bir köprü görevi üstlenen Konstantinopolis, her iki yönde tüccarlar ve ordular tarafından kullanılan bir kapı gibiydi. Düşen imparatorluklara, acımasız savaşlara hatta ölümcül hastalıklara rağmen, Konstantinopolis yüzyıllar boyunca varlığını sürdürdü. Bugün de İstanbul olarak varlığını sürdürmeye devam ediyor.

1. İstanbul'un İlk Adı Nedir?

İddiaya göre, İstanbul ilk yerleşiminde Lygos adıyla bir trakya kentiydi. Lygos iddiaya göre M.Ö 13. veya 11. yüzyıllarda kurulmuştur. M.Ö 657 yılına geldiğinde, Yunan yerleşimciler Bizans adı verilen yerleşimi kurmuşlardır.

3. Konstantinopolis Nedir?

Konstantinopolis, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Latin İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmış bir şehirdir. Günümüzde İstanbul diye adlandırılmaktadır. Roma İmparatorluğu döneminde, Bizans'a yeni bir isim verildi. İmparator Septimius Severus, 3. yüzyılın başlarında Augusta Antonia diyerek burayı yeniden adlandırdı. Ancak bu isim bu şehire yakışmamıştı. Bizans İmparatorluğu Roma İmparatorluğunun başkentini MS 330 yılında Roma İmparatorluğuna çevirdi ve Yunan ismine geri döndü. Daha sonra Nova Roma (Yeni Roma) olarak adlandırdı, En sonundaKonstantinopolis adını aldı, sonrasında sürekli Konstantinopolis olarak bilindi. Ta ki Osmanlı Devleti'nin bu şehri fethetmesine kadar...

4. Konstantinopolis Nasıl Kuruldu?

Licinius'un yenilmesiyle birlikte, I. Konstantin İskoçya'dan Kızıldeniz'e, Fas'tan Dicle Irmağı'na kadar uzanan büyük bir imparatorluğun tek hakimi oldu. 4. yüzyıla gelindiğinde zenginliğin kaynağı Doğu'dan gelen Mısır ve Küçük Asya ticaret yolundan gelmekteydi. Efsanelere göre Megaralı Byzas tarafından MÖ 667 yılında kurulan Byzantium'un eşsiz konumu, I. Konstantin'in dikkatinden kaçmamıştı. Burası, Pontus Euxinus (Karadeniz) ve Asya'dan geçen ticaret yollarının büyük kısmını kontrol edebilecek bir noktaydı.

5. Çoğu Yıkıldı

MS 330 yıllarına gelince eski Bizans'ın üzerine Konstantinopolis'i inşa etmek sadece altı yıl almıştı. Bina programları hızlı bir şekilde yapıldı. Eski binaların birçoğu yıkılıp yerine yenileri inşaa edildi.

6. Sultan Ahmet Meydanı Tarihi

Antik Konstantinopolis kentinin en büyük yapılarından biri Hipodrom'du. Şimdiki ismi Sultan Ahmet Meydanı'dır. Eskiden burası 2 tekerlekli atlı arabaların yarışlarına ev sahipliği yapıyordu. 80.000'den fazla seyirci kapasitesine sahip olduğu söyleniyor.

7. Çemberli Taş Sütunu Tarihi

MS 330 yılında Hıristiyan ve putperest seremonilerin bir karışımı olarak Çemberlitaş Sütunu yapılmıştır. 50 metre uzunluğunda bu sütunun üzerinde Greko-Roma tanrısı Apollo heykeli vardı. Sütunun 700 yıldan uzun süredir durduğu söyleniyor. Kolonun bir kısmı MS 1106'da güçlü rüzgarlar sonucu patlak vermiştir.

8. Konstantinopolis Kaç Kez Kuşatıldı?

MS 300 yılında Konstantin'in ölümünden 1453'te Konstantinopolisin fethedildiği zamana kadar, şehir en az on yedi kez kuşatılmıştır.

9. Konstantinopolis Tutkusu

Konstantinopolis'i kurmaya yönelik bu büyük tutku sadece bu şehri isimlendirmekle kalmıyordu. Hristiyanlığı kucaklayan bir şehir haline gelmişti. Hatta Roma'nın bundan daha fazlasına sahip olabileceği de söylemiştir. Bizans'ın şehire yapılan saldırılara karşı savunması oldukça kolay olmuştur. Çünkü harika bir iklime, konuma ve yıkılmayacak surlara sahipti. Ancak bu surlar Büyük Mühendis Sultan Mehmed'in Macar Urban Ustaya döktürdüğü Şahi Toplarına dayanacak kadar güçlü değildi!

10. Konstantinopolis Haliç Zinciri

Bu zincir Osmanlı İmparatorluğu’nun İstanbul’u fethetmesini engellemek için Haliç’in giriş ve çıkışına çekilmiştir. Zincir, son Bizans İmparatoru XI. Konstantin Palaiologos’un emriyle Venedikli mühendis Barolomeo Soligo’ya yaptırılmıştır. Savaştan önce yapımına başlanan dövme demir zincir, 2 Nisan 1453 tarihinde Haliç’in çıkışına yerleştirilmiştir. Zincirin bir ucu Galata’da ki Kastellion’da diğer ucu Sarayburnu’nda bulunan Eugenios burcuna bağlanmıştır.

Dipnot; Zincir çekilmiştir ancak Fatih Sultan Mehmed'in zekası zinciri farklı bir şekilde aşabilmesini de beraberinde getirmiştir. Sultan Mehmed gemileri yağlı kütükler üzerinde yürütüp karadan Haliç'e indirmeyi başarmıştır. Ayrıca bu zincirin bir kımı günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde de sergilenmektedir. 

11. Zafer Kapıları

Bizans İmparatorluğu'nun imparatoru, Konstantinopolis'e zaferle döndüğünde Altın Kapıdenen kapıdan geçecekti. Bu kapı imparatorlar için onursal bir tören rotası olarak kullanılmıştır. Zaman zaman Papa gibi özel konukları onurlandırmak için de kullanılmıştır.

12. Konstantinopolis Surları

Konstantinopolis surlarının ne kadar uzunlukta olduğunu belirlemek tam olarak zor olsa da, 12 metreye kadar çıktığı biliniyor! İmparator Valens ve binlerce Romalı askerin ölümünden sonra Edirne İmparatoru II. Theodosius, istilacılardan Konstantinopolis'i korumak için büyük adımlar atmıştır. M.Ö. 4. yüzyılın başlarında Theodosius II, kentin ana savunma hattı olacak Konstantino Duvarı'nın yerini alan devasa çift duvarların inşasını başlatmıştır.

13. Büyük Şehir

MS 9. ve 10. yüzyıllarda Konstantinopolis'in 800.000'e yakın nüfusu olduğu söylenmektedir.

14. Çoğu İnsan Öldü

Konstantinopolis'in nüfusu, daha sonraki yüzyıllarda hem savaş hem de Kara Veba'nınortaya çıkmasıyla bir hayli azalmıştır. Şehrin nüfusu 50.000 kişiye kadar düşmüştür.

15. Müslüman Kuşatması

MS 717'de Emevî Halifesinin ordusu ve Filistinli Arap filosu Arap-Bizans Savaşlarına zirve olması amacıyla Konstantinopolis'i kuşattı. Şehir iyi savunuldu. Bizanslılar Yunan Ateşi'ni kullanıp, Haliç'i koruyan zinciri çekerek deniz yollarını kapalı tutmayı başardı.

16. Kostantinopolis Kütüphanesi

Antik dünyanın en büyük kütüphaneleri yıkıldıkça daha da değerlendi. Hatta Batı Avrupa'daki Rönesans hareketini körükleyecek bilgiyi koruyarak neredeyse bir milenyuma ulaşmıştır. Ne yazık ki bu kütüphane 1204 yılında yağmalanıp bir kargaşa ortasında kalmıştır. Bu yüzden büyük zarar görmüştür. 

17. Dünyanın En Büyük Katedrali

Konstantinopolis, yaklaşık bin yıldır dünyanın en büyük katedralini elinde tutmaktaydı. Ayasofya, Nika Körfezleri'nde hasar gören binaların yerini alması amacıyla MS 537 yılında inşaa edilmiştir. Yapının büyük bir bölümünü oluşturan devasa bağımsız kubbe Bizans mimarisinin eseri olarak tanımlanmaktadır.

Dipnot; İstanbul 145'de fethedilince katedral camiye dönüştürülmüştür. Fatih Sultan Mehmed Cuma günü şehire girerek ilk Cuma Namazı'nı burada kılmıştır. Cumhuriyet Dönemi'nde cami müzeye çevrilmiştir. Bugün İstanbul'un en turistik yerlerinden biridir. Ayasofya Müzesi Tarihi Hakkında detaylı bilgiler için ilgili içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

18. Yenisi Eskinin Yerini Tutmaz 

20. yüzyılın sonlarında surları onarmak için restorasyon çalışmaları başlatıldı. UNESCO bu sürece destek oldu. (Türkiye'de Unesco Dünya Mirası Listesi'ndeki eserleri incelemek için ilgili içeriği inceleyebilirsiniz.) Ancak yeni yapılan restorasyonların dikkatsizce ve uygun olmayan malzemelerle yapılmasıyla 1999'daki depremde yıkılan yerler olmuştur. Orijinal kalıntıların bu depremden etkilenmediği görülmüştür. Rumeli Hisarı Tarihi veya Anadolu Hisarı Tarihi ile ilgili detaylı bilgiler için ilgili içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.

19. Yunan Ateşi

Bizans İmparatorluğu'nun MS 7. yüzyılda geliştirdiği en önemli savunmalardan biri olan Yunan Ateşi döneminde oldukça etkili bir silahtı.Yunan Ateşi sudayken bile yanmaya devam eden bir maddeden oluşuyordu. Bizanslılar bu maddeyi düşman gemilerini püskürtebilmek için icad etmiştir.

20. Haçlı Seferleri vs Konstantinopolis: Bölüm 1

1204'te Konstantinopolis'i kuşatan Haçlılar, kötü hava koşulları nedeniyle başarılı olamadılar. Savunmacıların saldırıları bir aydan fazla sürdü. Havalar düzelene kadar Haçlılar ikinci bir kuşatma için motive oldular.

21. Haçlı Seferleri vs Konstantinopolis: Bölüm 2

Dördüncü Haçlı Seferleri Konstantinopolis'in ikinci kuşatmasıdır. Haliç'i koruyan kulelere saldırmak için güçlü kuzey rüzgarlarını kullandılar. Bu yöntem savunmaların üstesinden gelmelerini sağladı. Şehrin savunucuları paniğe kapıldıkça Haçlılar yavaş yavaş ilerledi. İmparator Aleksios V, şehrin Haçlılar tarafından alındığını görünce kırsal alana kaçmayı tercih etti.

22. Haçlılar Konstantinopolis'ı Yıktı

Haçlıların neden olduğu saldırı oldukça yıkıcıydı. Şövalyeler ve askerler, Bizans İmparatorluğu'nun eski başkentini yağmalamaya başladı. Antik dünyanın sayısız eserleri bu sürede yok oldu.

Dipnot; 1453 yılında Sultan mehmed Konstantinopolis'i fethettiğinde şehrin yağmalanmasına izin vermemiştir. Bizans halkına can ve mal güvenliklerinin sağlanacağını duyurmuştur. Ve söylediğini de yapmıştır. Hatta fetih öncesi Bizans'ın Roma'dan yardım istemesinden rahatsız olan bazı Bizanslı din adamları ''Kardinal Külahı Görmektense Osmanlı Sarığını Tercih Ederiz!'' şeklinde söylemleri olmuştur. Çünkü bu insanlar Haçlıların kendilerine yaptığı zulmü unutmamıştı. 

23. Küllerinden Yeniden Doğdu

1204'deki Haçlılar saldırısından sonra Konstantinopolis eski gücüne kavuşamadı. Başkentlerini ele geçirmeyi başarmışlardı. 200 yıl daha hüküm sürmüşlerdi. Artık Bizans İmparatorluğu keskin bir düşüşe geçmişti. Yıllar geçtikçi Bizans kendini toparlamış ve Konstantinopolis eski günlerine yavaş yavaş geri dönmeye başlamıştı.

24. Konstantiniyye'nin Fethi ( 1453 )

1453'te Fatih Sultan Mehmet tarafından yönetilen Osmanlı İmparatorluğu, Konstantinopolisi kuşattı. 100'den fazla gemi, ağır top ve 20.000'den fazla asker Konstantiniyye'yi abluka altına aldı. Büyük kayıplar verilmesine rağmen Sultan Mehmed'in kararlılığı ve zekası bu şehri fethetmesini sağladı. İstanbul'un fethiyle birlikte bir çağ kapanıp yeni bir çağ başladı. Sultan Mehmed Peygamber Efendimizin övgüsüne mahzar olmuştu.

Hadis-i Şerif; ''Konstantiniyye mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordu.''

Kaynak : Neoldu.com