Babek Hürremi

Babek Hürremi (Azerbaycanca: Babək Xürrəmi, Doğum: 795 ya da 798 - Ölümü: Hicrî 3 Safer 223 / M. 4 Ocak 838); Abbâsîler Hâlifeliği'ne karşı mücadele eden Hûrrem’îyye Hareketi (Ḵhorramdīnī ya da Ḵhorramī)'nın önderliğini yapan ve 22 yıl süren (816-838) Babek Ayaklanması zamanında Halife'nin ünlü komutanının önderliğindeki 6 büyük Hilafet Ordusunu mağlup eden Fars kökenli komutan. Azerbaycanın ve Farsların millî kahramanı. Erdebil'de doğmuştur.

Yaşamı

 

Babek Abbâsîler Hâlifeliği hükümdarı Hâlife el-Mu'tasım’ın baş komutanı General Afşın Haydâr bin Kâvûs ile barış görüşmeleri sürdürürken.

Önceleri basit bir köylü olan Babek Arapların baskısı sonucu Cavidan'ın önderlik ettiği harekata katılmış ve onun ölümünden sonra liderliğe yükselmiştir.

Hürremilik hareketi liderliği

Babek'in başa geçmesi ile Hürremiler harekatı hızla büyümeye başlamış ve topluluk içindeki ayrılıklar ortadan kalkmıştır. Karargâh olarak "Bezz Kalesi" seçilmişti. Halife'nin altı ünlü komutanını mağlup etmeyi başaran "Babek Hürremi" Hürremilik hareketini devrin en korkulu isyanına çevirmişti. Halife Mû'tasım zamanında Abbâsîler Hâlifeliği Bizans İmparatorluğu ile barış imzalayarak bütün güçlerini bu isyanı bastırmak için kullandı.Yeni ordunun başına Türk kökenli komutan General Afşın Haydâr bin Kâvûs getirildi. Abbâsîler karşısında gerilemeye başlayan Hürremiler’in karargâhı "Bezz Kalesi" Hicri 20 Ramazan 222 / M. 26 Ağustos 837 tarihinde düştü.Babek kuşatmayı yararak kaçmayı başardı. Bugünkü Azerbaycan'a geçerek yeniden güç toplamayı düşünse de Şeki'de Sehl bin Simbat adında bir Ermeni / Alban asıllı yöneticinin yanına sığındı. General Afşın'na gönderilen haber neticesi bir av partisinde yakalandı.

İdamı

4 Ocak 838 tarihinde Samarra şehrine getirilen "Babek", burada Hâlife Mû'tasım’ın huzurunda kol ve bacakları kesilmek suretiyle işkence ile idam edildi. Akabinde Hürremiler harekatı da zayıflayarak dağıldı. İsyan tam olarak sonuca ulaşmasa da, Abbâsîler Hâlifeliği'nin parçalanmasını hızlandırdı.

Siyasi ve felsefi görüşleri

İran ve Azerbaycan halkları tarafından millî bir kahraman olarak kabul edilen "Babek" ve selefi "Cavidan" kuvvetli birer Fars milliyetçi olup, Arap kültürünün İran'da ve Azerbaycan'da yayılmasına engel olmak için var güçleriyle çaba sarfetmişlerdi.